مروری بر باقیمانده‌های دارویی در مواد غذایی با منشاء دامی و اثر فرآیندهای مختلف بر پایداری آن‌ها

داروهای دامپزشکی علیرغم مزیتی که در جهت درمان بیماری های دامی دارند، می توانند در مواد غذایی با منشاء دامی باقی بمانند و خطرات قابل توجهی برای سلامت مصرف کننده ایجاد کنند. آنتی بیوتیک ها، ضد انگل/کرم ها، ضد کوکسیدیال ها و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی عمده ترین داروهای دامپزشکی هستند که قابلیت آلوده کردن مواد غذایی را دارند. فرآیند مواد غذایی می تواند به عنوان یک راهکار برای حذف باقیمانده های دارویی مواد غذایی در نظر گرفته شود. آگاهی از محتوای باقیمانده های دارویی و میزان کاهش آن ها در طی فرآیندهای مختلف می تواند از نقطه نظر سلامت مصرف کننده حائز اهمیت باشد. هدف از مقاله حاضر مرور پژوهش های انجام گرفته در مورد میزان باقیمانده داروهای دامپزشکی در مواد غذایی با منشاء دامی از قبیل شیر و فرآورده های شیر، تخم مرغ و فرآورده های گوشتی؛ و همچنین اثر فرآیندهای مختلف بر پایداری این باقیمانده های دارویی بود. برای این منظور کلیه مقالات و پایان نامه های مرتبط با موضوع از پایگاه های داخلی شامل sid، irandoc و magiran و پایگاه های اطلاعات خارجی از جمله science direct، google scholar، scopus و pub med مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس مطالعات انجام گرفته اکثر فرآورده های غذایی با منشاء دامی داخل کشور آلوده به بقایای آنتی بیوتیکی بودند. همچنین فرآورده های غذایی با منشاء دامی سایر کشورها نیز حاوی مقادیر مختلفی از باقیمانده های دارویی بودند. از طرفی براساس یافته های علمی فرآیند حرارتی توانست باقیمانده تتراسایکلین ها، ماکرولیدها، آمینوگلیکوزیدها و سولفونامیدهای موجود در شیر؛ باقیمانده های تتراسایکلین، سیپروفلوکساسین، آنروفلوکساسین، سولفانیل آمید و کلرپیریفوس موجود در تخم مرغ؛ و باقیمانده های اکسی تتراسایکلین، آمپی سیلین و کلرامفنیکل، سولفونامیدها، ضد هلمینتیک ها را در فرآورد ه های گوشتی کاهش دهد. همچنین فرآیندهای مایکروویو، انجماد و تخمیر نیز در کاهش باقیمانده های دارویی مواد غذایی موثر واقع شدند.

A Review on Veterinary Drug Residues in Foods of Animal Origin and the Effect of Different Processes on Their Stability

In spite of their advantages in the treatment of animal diseases, veterinary drugs can remain in foods of animal origin and cause considerable threats to the consumer health. Antibiotics, anthelminthics, Anticoccidial drugs, and nonsteroidal antiinflammatory drugs are the major veterinary drugs that can contaminate food products. Food processing can be considered as a strategy for the removal of drug residues in foods. Awareness of drug residues and their reductions during different processes can be important in terms of the consumer health. This paper, therefore, reviews the literature on veterinary drug residues in foods of animal origin, including milk and milk products, eggs, meat, and meat products, as well as the effect of different processes on the stability of these drug residues. To this end, all related articles and theses were reviewed from national (SID, Irandoc, and MagIran) and international (Science Direct, Google Scholar, Scopus, and Pub Med) databases. According to reviewed studies, most of foods of animal origin in Iran were contaminated with antibiotic residues. In other countries, foods of animal origin contained different levels of drug residues. Based on scientific findings, heat processing could reduce the residues of tetracycline, macrolides, aminoglycosides, and sulfonamides in milk, residues of tetracycline, ciprofloxacin, enrofloxacin, sulfanilamide, and chlorpyrifos in eggs, and residues of oxytetracycline, ampicillin, chloramphenicol, sulfonamides, and anthelminthics in meat products. The microwave, freezing, and fermentation processes were also effective in the reduction of drug residues in foods.