بایسته‌های فقهی تجسس اطلاعاتی مجاز در نظام اسلامی از منظر امامیه

زمینه و هدف: در نظام اسلامی یکی از راه ‌های کسب اخبار و یا اطلاعات و یا مستندات محکمه‌ پسند، بهره‌گیری از تجسس اطلاعاتی و یا جاسوسی در حوزه‌های اطلاعاتی، امنیتی و قضایی است هرچند در اخلاق اسلامی از منظر اولیه به‌طور کلی، امری مذموم و به لحاظ فقهی، امر غیرجائز و یا حتی حرام است، اما در برخی امور ضروری، به لحاظ فقهی جائز و به لحاظ اخلاقی امری مقبول است.روش‌شناسی: نظر به ویژگی داده‌های متون فقهی که به‌عنوان اصول ثابت شرعی بوده و همچون داده‌های مطالعات و پژوهش‌های میدانی تجربی، متغیر نبوده و به‌طور کلی استتناج از مباحث آن با میزان‌سنجی کمی، ممکن نیست، تلاش گردیده با رویکرد فراتحلیلی بر پژوهش‌های تخصصی صورت‌گرفته پیرامون موضوع در سال‌های اخیر و به‌منظور یک پژوهش کاربردی و استفاده از منابع ذی‌ربط با روش اسنادی و کتابخانه‌ای ضمن تبیین مفهوم تجسس اطلاعاتی به دو مبحث علل فقهی جواز ویا عدم جواز تجسس اطلاعاتی و جمع‌بندی نتایج حاصله از آن‌ها با استفاد از تعالیم مکتب غنی امامیه پرداخته گردد.یافته‌ها و نتیجه‌گیری: در پاسخ به سوالات تحقیق، یافته پژوهش با یکدیگر مقایسه و با رفع تزاحم از آن‌ها، در نهایت با استخراج نتیجه‌ای راهگشا، به تبیین بایسته‌های فقهی تجسس اطلاعاتی مجاز در نظام اسلامی به‌عنوان هدف اصلی این پژوهش که بخشی مهم از اصول لازم‌الرعایه شرعی از منظر امامیه است، مبادرت گردید تا به‌عنوان یک رهیافت و الگوی کاربردی با هدف بهینه‌گردیدن راه‌کارهای تجسس اطلاعاتی برای دست‌اندرکاران، ارائه گردد.

jurisprudential requirements of authorized intelligence surveillance in the islamic system from the perspective of the imamiyah(juisprudence)

background and purpose: in the islamic system, one of the ways to obtain news or information or court-friendly documents is the use of intelligence surveillance or espionage in the fields of intelligence, security and justice, although in islamic ethics from a basic point of view in general, it is reprehensible and in terms of in jurisprudence, it is illegal or even forbidden, but in some necessary matters, it is permissible in jurisprudence and morally acceptable.methodology: considering the characteristics of the data of jurisprudence texts, which are fixed principles of shariah and are not variable like the data of studies and experimental field researches, and in general, it is not possible to draw conclusions from its topics with a quantitative measurement, an attempt was made with a meta-analytical approach on the specialized researches carried out on the subject. in recent years, for the purpose of an applied research and the use of related sources with documentary and library methods, while explaining the concept of information search, the two topics of jurisprudential reasons for the permissibility or impermissibility of intelligence surveillance and summarizing the results obtained from them, using the teachings of the fruitful school of imamiyah, have been addressed.findings and conclusions: in response to the research questions, the findings of the research are compared with each other and by removing the conflict from them, finally by extracting a path-breaking result, to explain the jurisprudential requirements of permissible intelligene surveillance in the islamic system as the main goal of this research, which is an important part of the principles it is shariah from the perspective of imamiyah, it was tried to be presented as a practical approach and model with the aim of optimizing intelligence surveillance solutions for those involved.