تاثیر فضای مجازی بر امنیت اجتماعی

فضای مجازی به عنوان فناوری جدید ارتباطی، تحولات جدیدی در نوع نگاه و ارتباط اجتماعی به وجود آورده است. ماهیت فضای مجازی و تاثیر آن بر امنیت اجتماعی به‌گونه‌ای است که در کنار فرصت‌های فراوان، قابلیت ایجاد تهدید و ناامنی داشته و الزام‌های خاص خود را در این حوزه دارد. هدف این تحقیق ارائه مدل مفهومی تاثیر فضای مجازی بر امنیت اجتماعی و شناخت ابعاد و مولفه‌های این مدل است. مدل مفهومی با استفاده از روش فراترکیب با مراجعه به مقالات، کتاب‌ها و سایر منابع علمی فارسی و انگلیسی و ابزار مطالعه کتابخانه‌ای و سند پژوهی، در دو متغیر فضای مجازی و امنیت اجتماعی استخراج‌شده و سپس با استفاده از ضریب کاپا و مصاحبه با خبرگان، اعتبار مدل تائید گردیده است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که بر مبنای نظریه سیستم‌ها (دو سیستم فضای مجازی و امنیت اجتماعی)، مدل مفهومی تاثیر فضای مجازی بر امنیت اجتماعی متشکل از دو بخش می‌باشد، بخش اول لایه‌های فضای مجازی است که به چهار لایه فیزیکی، منطقی، اطلاعات و اجتماعی (کاربران) تقسیم می‌گردد. در بخش دوم مدل مفهومی، امنیت اجتماعی به سه بعد؛ عینی (رفتاری) ذهنی (شناختی) و ساختاری (نهادی) تقسیم‌بندی شده است. نحوه ارتباط و تاثیرگذاری فضای مجازی بر امنیت اجتماعی به‌گونه‌ای است که چهار لایه فضای مجازی هرکدام بر ابعاد و مولفه‌های امنیت اجتماعی به‌صورت یک ماتریس چندگانه تاثیر می‌گذارند. در این راستا پیشنهادهایی از قبیل؛ سامان‌دهی، یکپارچگی و تمرکز در مدیریت و تصمیم‌گیری درباره فضای مجازی در کشور، رصد نظام‌ مند و مستمر فرصت ها و تهدیدهای فضای مجازی، اشاعه «سواد فضای مجازی» و «اخلاق فضای مجازی»، تولید محتوای بومی و فاخر و... ارائه شده است.