تبیین ابعاد تهدیدهای امنیتی در فضای مجازی با تاکید بر پیام‌رسان‌ها

زمینه و هدف: تهدیدهای امنیتی در فضای مجازی برای جمهوری اسلامی ایران واقعیتی انکارناپذیر است. موضوعی که اکنون اکثر افراد جامعه به آن اذعان دارند و نه‌تنها از سوی تحلیل‌گران داخلی بیان می‌شود بلکه طراحان و مجریان خارجی به‌طور آشکار آن را اعلام و در جهت اجرایی کردن آن، برنامه‌وبودجه‌های زیادی صرف می‌نمایند. هدف از انجام این پژوهش تبیین ابعاد تهدیدهای امنیتی در فضای مجازی با تاکید بر پیام‌رسان‌ها علیه امنیت کشور می‌باشد. روش‌شناسی: در این پژوهش از رویکرد کیفی و روش نظریۀ زمینه‌ای برای عملیات پژوهش و تحلیل داده‌ها استفاده‌شده است. شیوه گردآوری اطلاعات در این پژوهش به دودسته کتابخانه‌ای و میدانی تقسیم می‌شود. در خصوص گردآوری اطلاعات مربوط به ادبیات موضوع و پیشینه پژوهش از روش‌های کتابخانه‌ای و برای گردآوری داده‌های پژوهش از روش میدانی و مصاحبه استفاده شد؛ بنابراین پژوهش حاضر به لحاظ روش، ترکیبی (کیفی _ کمی) است که در آن از 32 نفر از گروه خبرگان شامل متخصصان حوزه فضای مجازی در پلیس فتا و اساتید دانشگاهی که با روش هدفمند انتخاب‌شده‌اند مصاحبه‌های عمیق انجام‌شده است. یافته‌ها: بر این اساس ابعاد مختلفی به دست آمد که بخش‌های اصلی آن عبارت‌اند از: شرایط علی، شرایط زمینه‌ای، شرایط مداخله‌گر، راهبردها و نتیجه‌ها؛ همچنین، پدیده مرکزی نیز یعنی تکامل یافتن امنیت در فضای مجازی که در میانه الگو قرارگرفته است که فعالیت‌ها و جریان فرایندها حول آن شکل می‌گیرد. نتیجه‌گیری: بعد از انجام کدگذاری باز، محوری و گزینشی چهار زمینه اصلی عبارت‌اند از: مسئله مداخله‌های دولت در فضای مجازی، وابستگی بحث دسترسی_قانون، دوگانگی سود و زیان مجازی، دگرگونی فرهنگی_هویتی. زمینه اصلی در این پژوهش، تکامل یافتن امنیت در فضای مجازی است که به شکل یک الگوواره شامل شرایط راهبردی و نتیجه‌ها ارائه‌شده است.