تبیین جامعه‌شناختی انعکاس جرم در مطبوعات

امروزه مطبوعات نقشی اساسی در عرصه عمومی داشته و برای بسیاری از مردم، مهم‌ترین منابع خبری هستند. مطبوعات هر روز با تولید اخبار و طرح داستانهایی درخصوص جرم، سعی دارند به افراد شوک وارد کرده، آنها را بترسانند یا سرگرم کنند. در حال حاضر روزنامهها بیش از هر زمان دیگری به عنوان ادبیات خاکستری تحقیقات مطرح هستند. اگرچه این ایده بسیار رایج است که رسانهها نقشی اساسی در طرح موضوعات دارند و مطالب آنها بخشی از گفتمان عمومی است، اما این مطالب همواره با واقعیت هم‌خوانی ندارد. به عبارتی، میتوان گفت که آنها قادرند تا تصویر چولهای از جرم ارائه کنند که بر اساس نظریه‌های جرم‌شناسی و رسانه، می‌تواند بر احساس امنیت اجتماعی و به تبع آن بر نظم اجتماعی در جامعه اثرگذار باشد. مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی، 200 خبر از اخبار حوادث روزنامه همشهری را در شش ماهه اول سال 1389 به صورت نمونهگیری تصادفی منظم انتخاب کرده و مورد مطالعه قرار داده است. یافتهها و نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد که بازتاب واقعیتهای جرمی در روزنامهها در زمینههایی با سوگیری اساسی همراه است و گاهی با واقعیت هم‌خوانی ندارد. همچنین نتایج نشان داد که از سوی مطبوعات، بر ساخت گروههای پایین اقتصادی به عنوان مهم‌ترین گروه مجرم تاکید شده است و همچنین نتایج بر اغراق‌آمیز بودن بازنمایی جرایم خشن در روزنامهها دلالت می‌کردند و در ضمن مشخص شد که روزنامهها بر خلاف نرخ جرایم در آمارهای رسمی، حدود 50 درصد از فراوانی جرایم را به گزارش جرایم خشن اختصاص میدهند.