بررسی رفتارهای بزه‌دیده‌ساز قربانیان کلاهبرداری اینترنتی در پرتو روانشناسی جنایی

زمینه و هدف: جرم کلاهبرداری اینترنتی، به‌طور ماهوی دارای عنصر فریب است، به همین دلیل بزه‌دیدگان در تکوین عمل مجرمانه، نقش عمده‌ای دارند و با انجام رفتارهای مخاطره‌آمیز، وقوع جرم را تسهیل می‌کنند. در همین راستا، پژوهش کنونی درصدد است تا رفتارهای بزه‌دیده‌ساز قربانیان کلاهبرداری اینترنتی را شناسایی و رتبه‌بندی کند، سپس براساس دیدگاه‌های روانشناسی جنایی، تحلیل و بررسی نماید.روش تحقیق: تحقیق کنونی از نظر هدف، کاربردی و از منظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی است. با مطالعات کتابخانه‌ای، گویه‌های مربوط به رفتارهای بزه‌دیده‌ساز قربانیان کلاهبرداری اینترنتی شناسایی شد. سپس اطلاعات بخش کاربردی به روش میدانی و با استفاده از پرسش‌نامه محقق‌ساخته با ضریب آلفای کرونباخ 0.91 مشتمل بر 20 پرسش گردآوری شد. روش نمونه‌گیری، نمونه‌های کارشناسی و تخصصی است. حجم جامعه نمونه نیز تمام‌شمار و از تمام کارشناسان پلیس فتای غرب استان تهران که دردسترس بودند (38 نفر)، نظرخواهی شد. داده‌های حاصل پس از جمع‌آوری با استفاده از نرم‌افزار تحلیل آماری اس‌پی‌اس‌اس 26 در سطح معناداری 0.05 به روش توصیفی- استنباطی، تحلیل شد. برای مقایسه میانگین متغیرهای تحقیق با مقدار متوسط از آزمون تی تک‌‌نمونه‌ای و برای رتبه‌‌بندی متغیرها از آزمون رتبه‌‌بندی فریدمن بهره گرفته شد.یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که رفتارهای مرتبط طمع‌ورزی، برون‌گرایی، بازبودن نسبت به تجربه، وظیفه‌شناسی پایین و خودکنترلی پایین در بزه‌دیدگی از طریق کلاهبرداران اینترنتی نقش موثری دارند.نتایج: تاثیر خصوصیات شخصیتی در نحوه تفکر و رفتار انسان انکارناپذیر است؛ بنابراین بر احتمال درگیر شدن یک فرد در فعالیت‌های مخرب یا رفتارهای پُرخطر تاثیر می‌گذارد. ازاین‌رو با شناسایی صفات نامطلوب بزه‌دیده‌ساز می‌توان تدابیر پیشگیرانه متناسبی را اتخاذ کرد.

examining the offending behaviors of internet fraud victims in the framework of criminal psychology theorie

background and purpose: the crime of internet fraud essentially has an element of deception, for this reason the victims play a major role in the development of the criminal act and facilitate the occurrence of the crime by performing risky behaviors. in this regard, the current research aims to identify and rank the offending behaviors of internet fraud victims, then analyze and investigate based on the perspectives of criminal psychology.research method: the current research is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of nature. with library studies, items related to victimizing behaviors of internet fraud victims were identified.then, the information of the applied part was collected by the field method and using a researcher-made questionnaire with a cronbach’s alpha coefficient of 0.91, consisting of 20 questions. the sampling method is expert and specialized samples. the size of the sample population was also total, and opinions were sought from all the experts of the west fata police of tehran province who were available (38 people). after collecting the data, it was analyzed using spss 26 statistical analysis software at a significance level of 0.05 in descriptive-inferential method. one-sample t-test was used to compare the average of the research variables with the average value, and friedman’s ranking test was used to rank the variables.findings: the results show that the related behaviors of greed, extroversion, openness to experience, low conscientiousness, and low self-control play an effective role in victimization by internet fraudsters.results: the influence of personality traits on human thinking and behavior is undeniable; therefore, it affects the likelihood of a person engaging in destructive activities or risky behaviors. therefore, appropriate preventive measures can be taken by identifying the undesirable traits of the victimizer.