عوامل جامعه‌شناختی موثر بر قانون‌گریزی با تاکید بر ابعاد اداری و مالی (مورد مطالعه: استان خوزستان)

مقدمه: زندگی اجتماعی انسان‌ها به‌ وسیله هنجارها و قوانین اداره می‌شود. قانون به‌عنوان مکانیسم کنترل اجتماعی نقش تنظیم، تعریف و تایید حقوق بر اموال است. جامعه ایران به‌طور کلی در شرایط فعلی گرفتار بی هنجاری، قانون‌گریزی و نظم‌گریزی است. سوال اصلی پژوهش این است که عوامل جامعه‌شناختی موثر بر شکل‌گیری قانون‌گریزی اداری و مالی در استان خوزستان کدامند؟ روش: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی تبیینی، روش غالب کمی پیمایش و با ابزار پرسشنامه اطلاعات جمع‌آوری گردیده است. روایی گویه‌ها با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه و تمام متغیرها از سطح بالایی برخوردار بودند. جامعه آماری شهروندان با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی متناسب چندمرحله‌ای، ساکنان بالای 18 سال استان خوزستان بودند که با سطح اطمینان 96 درصد و خطای 4 درصد، حجم نمونه برابر با 613 نفر محاسبه شد. یافته‌ها: نتایج به‌دست آمده از مدل تجربی پژوهش حاکی از تاثیر مستقیم متغیر احساس آنومی (بی‌هنجاری) برابر با 0.29، برای مشارکت اجتماعی برابر با 0.02، برای عدالت رویه‌ای برابر با 0.04، پیوند اجتماعی و احساس آزادی هر دو برابر با 0.10، پنداشت از قانون‌شکنی برابر با 0.61 است. نتیجه‌گیری: هرچه افراد برخوردار از مشارکت اجتماعی، شبکه تعاملات و پیوند اجتماعی بیشتر و شاهد اجرای عدالت توام با بی‌طرفی، عدم تبعیض و احترام از سوی مجریان قانون و نیز احساس و درک بیشتر از وجود آزادی در جامعه داشته باشند، احساس بی‌هنجاری کمتر و هم‌زمان پنداشت عام‌تر و مثبت‌تر نسبت به قانون و قانون‌گرایی خواهند داشت؛ به صورتی که قانون‌شکنی به عنون یک امر فرهنگی و هنجاری منفی در نزد آنان تجلی می‌یابد.