بررسی نیازهای رویشگاهی و خصوصیات کمی توده های طبیعی زالزالک زرد در استان آذربایجان غربی

جنس زالزالک به ‌عنوان یک گونۀ چوبی چندمنظوره در جنگل های زاگرس شمالی واقع در جنوب استان آذربایجان ‌غربی، از نظر تولید میوه برای ساکنان محلی بسیار پر اهمیت است. هدف این پژوهش، تعیین خصوصیات کمی، ویژگی های فیزیوگرافی و خاک توده های زالزالک زرد است. در بررسی حاضر هشت رویشگاه زالزالک در استان آذربایجان‌غربی انتخاب و در هر رویشگاه 5-3 قطعه ‌نمونۀ دایره ای به مساحت 10 آر و در مجموع 33 قطعه‌ نمونه به روش تصادفی سیستماتیک پیاده شد. در داخل قطعات نمونه، مشخصات عمومی قطعه‌ نمونه و ویژگی ‌های درخت شناسی شامل قطر برابرسینه، مبدا پایه ‌ها و قطر بزرگ و کوچک تاج اندازه گیری شد. همچنین ده نمونه خاک از رویشگاه های بررسی‌شده برداشت شد. نتایج نشان داد اسیدیته، کربن آلی، نیتروژن کل و رس خاک مهم‌ترین عوامل موثر بر پراکنش رویشگاه های زالزالک هستند. همچنین با جنوبی شدن جهت دامنه، افزایش اسیدیته و رس خاک، گونه‌هایی مانند زالزالک زرد و گلابی به تعداد کم پراکنش دارند. با بهبود وضعیت حاصلخیزی خاک، افزایش نیتروژن کل و کربن آلی و شمالی شدن جهت دامنه، حضور دیگر گونه ‌های زالزالک به‌همراه گونه ‌هایی مانند سیب، بلوط، بید، زبان‌گنجشک و نارون دیده می‌ شود. همچنین بیشترین و کمترین میانگین قطر برابر سینۀ پایه ‌های گونه ‌های زالزالک به‌ترتیب 42/17 سانتی متر در رویشگاه قلاتیان و 61/6 سانتی متر در درۀ شهدا و بیشترین و کمترین میانگین سطح تاج به ترتیب 3/24 متر مربع در رویشگاه میرآباد 2 و 49/4 متر مربع در رویشگاه درۀ شهدا مشاهده شد. پیشنهاد می شود کاشت گونۀ زالزالک زرد در جهت های جنوبی و غربی و در مناطقی با حاصلخیزی کم خاک و کاشت دیگر گونه ‌های این جنس در جهت ‌های شمالی با حاصلخیزی خاک بالاتر صورت گیرد.