نگهداری بذر ملج (ulmus glabra hudson.) در شرایط فراسرد (cryopreservation)

ملج hudsonulmus glabraگونۀ درختی است که در ایران در جنگل‌های شمالی رویش دارد و به‌دلیل دامنۀ محدود اکولوژیک، استفادۀ بی‌رویه از چوب آن و ابتلا به بیماری مرگ نارون در معرض خطر است. به‌منظور بررسی امکان نگهداری بلندمدت بذر این گونه در شرایط فراسرد (cryopreservation) و بررسی رشد بذور فراسردی در شرایط آزمایشگاه و گلخانه، بذر این گونه از رویشگاه طبیعی آن در استان گلستان جمع‌آوری شد. برای تعیین بهترین پیش‌تیمار به‌منظور ذخیره‌سازی بذر در شرایط فراسرد یا برودت 196- درجة سانتی‌گراد، سه پیش‌تیمار شامل آبگیری، ویتریفیکاسیون و گلیسرول 30 درصد همراه با شاهد آزمایش شد. بذرهای تیمارشده به‌مدت یک ‌هفته، یک ماه و یک ‌سال در شرایط فراسرد یا درون نیتروژن مایع نگهداری شدند. بذرها پس از خروج از شرایط فراسرد، در شرایط آزمایشگاه و گلخانه آزمایش شدند و تعدادی از صفات مرتبط با جوانه‌زنی و استقرار در گلخانه بررسی شد. پیش‌تیمارهای آبگیری، ویتریفیکاسیون و گلیسرول 30 درصد در حفاظت از بذر ملج در شرایط فراسرد دارای اثرهای متفاوتی بودند و بهترین پیش‌تیمار، آبگیری بذرها (desiccation) بود. بنابراین بذر این گونۀ مهم جنگلی را می‌توان از عرصه‌های مختلف جمع‌آوری و نسبت به نگهداری بلندمدت ژرم‌پلاسم آن اقدام کرد.