تحلیل ساختار توده‌های ارس (juniperus excelsa m.b.) در ناحیه‌ رویشی ایرانی- تورانی (مطالعه‌ موردی: منطقه‌ حفاظت‌شده‌ پرور، استان سمنان)

پویایی ساختار مکانی نقش عمده‌ای در درک مکانیسم‌های ساختار جنگل و شکل‌گیری تنوع زیستی ایفا می‌کند و تا حد زیادی پایداری جنگل و بهره‌وری آن را تعیین می‌کند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل ساختار توده های جنگلی ارس (juniperus excelsa m.b.) در منطقه‌ حفاظت شده‌ پرور استان سمنان در ناحیه‌ رویشی ایرانی-تورانی در قالب طرح بلندمدت پایش توده‌های جنگلی انجام شد. دو قطعه نمونه‌ دائمی یک هکتاری مربعی شکل به صورت تصادفی پیاده و با روش آماربرداری صددرصد، مشخصه‌های کمی پایه های چوبی اندازه گیری و ثبت شد. ویژگی های ساختاری توده براساس شاخص های مبتنی بر نزدیک ترین همسایه محاسبه و تفسیر شدند. در قطعه‌نمونه‌ یک، ارس با 49/7 درصد (94 پایه) بیشترین فراوانی و نسترن وحشی با  4/8 درصد (9 پایه) کمترین فراوانی را داشتند. همچنین گونه‌های زرشک و راناس به‌ترتیب 39/7و 5/8 درصد فراوانی را به‌خود اختصاص دادند. قطعه‌نمونه‌ دو با 75 پایه در هکتار تنها از دو گونه‌ ارس و زرشک به‌ترتیب با 54 پایه (72 درصد) و 21 پایه (28 درصد) تشکیل شده بود. شاخص کلارک و ایوانز و زاویه‌ یکنواخت نشان‌دهنده‌ الگوی کپه‌ای درختان بودند. مقدار شاخص آمیختگی برای کل توده در قطعه نمونه‌ یک و دو به ترتیب 0/46 و 0/38 به دست آمد که بیانگر آمیختگی متوسط بود. شاخص تنوع ساختاری ترکیبی نیز در قطعه نمونه‌ یک و دو به ترتیب، 0/47 و 0/48 محاسبه شد که نشان‌دهنده‌ تنوع زیاد توده‌های مورد بررسی بود. پژوهش حاضر نشان داد که کارایی شاخص‌ها در برآورد وضعیت ساختار افقی جنگل مناسب است و می‌توانند اطلاعات مفید و ارزشمندی در مورد توده‌های جنگلی فراهم کند که در مدیریت و تصمیم‌گیری‌ها کارساز است.

structure analysis of juniper (juniperus excelsa m.b.) stands in the irano-touranin vegetation zone (case study: parvar protected area, semnan province)

the dynamics of spatial structure play a major role in understanding the mechanisms of forest structure and the formation of biodiversity, and largely determine the sustainability of the forest and its productivity. as part of a long-term monitoring project, the present study was conducted to assess the structure of juniper (juniperus excelsa m.b.) stands in the parvar protected area of semnan province in the irano-touranian vegetation zone. two permanent sample plots, each one hectare, were randomly selected, and the quantitative characteristics of woody species were measured and recorded using the full calipering inventory method. the structural characteristics of the stands were calculated based on the nearest neighbor indices. in sample plot one, juniper was the most abundant species, accounting for 49.7% (94 stems), while rosa canina was the least abundant, with 4.8% (9 stems). berberis integerrima and cerasus microcarpa accounted for 39.7% and 5.8% of abundance, respectively. sample plot two, with 75 stems per hectare, consisted of only two species: juniper (54 stems, 72%) and barberry (21 stems, 28%). the clarke and evans index and uniform angle indices indicated a clustered spatial distribution pattern of trees. the species mingling index for the entire stand in sample plots one and two was 0.46 and 0.38, respectively, indicating moderate mixing. the combined structural diversity index value was 0.47 and 0.48 in sample plots one and two, respectively, suggesting high diversity in the investigated stands. this study demonstrated the effectiveness of these indices in estimating the horizontal structure of forest stands, providing valuable information essential for management and decision-making processes.