پایش برخی از متغیرهای خاک در رویشگاه‌های جنگلی وزگ و توت‌نده استان کهگیلویه و بویراحمد

این پژوهش در دو قطعه‌نمونه‌ مربعی‌شکل یک هکتاری در دو منطقه‌ وزگ (رویشگاه تحت حفاظت) در شهرستان بویراحمد و توت‌نده (غیر حفاظتی) در شهرستان دنا از استان کهگیلویه و بویراحمد انجام شد (در هر منطقه یک قطعه‌نمونه). به‌مدت سه سال در هر قطعه‌‌نمونه، پنج نمونه‌ خاک به‌طور منظم از عمق 30-0 سانتی‌متری برداشت و عناصر کربن، نیتروژن، فسفر، رطوبت، تنفس میکروبی، وزن مخصوص ظاهری و درصد سنگ ریزه‌ خاک اندازه گیری شدند. میانگین اندوخته‌ کربن خاک در قطعه‌نمونه‌ توت‌نده 84/80و در قطعه‌نمونه‌ وزگ 67/6تن در هکتار برآورد شد. در قطعه‌نمونه‌ توت نده، تغییرات درصد کربن آلی و نیتروژن کل در سال های مختلف از روند مشابهی پیروی می کرد، به طوری‌که با کم شدن کربن آلی خاک، نیتروژن کل نیز به‌همان نسبت کاهش پیدا کرد. در این قطعه‌نمونه، با تغییر در مقدار کربن آلی، مقدار تنفس میکروبی خاک به طور مشابهی تغییر یافت. در قطعه‌نمونه‌ وزگ نیز در مدت سه سال تغییرات کربن آلی، نیتروژن، فسفر، رطوبت و تنفس میکروبی، شرایط مشابه با قطعه‌نمونه‌ توت‌نده را نشان داد، اما تغییرات فسفر خاک به‌صورت سینوسی بوده و از الگوی منظمی تبعیت نکرد. میانگین فسفر قابل جذب، رطوبت و مقدار تنفس میکروبی در رویشگاه توت نده به‌ترتیب، 15/44میلی گرم بر کیلوگرم، 12/59درصد و 434 میلی گرم بر کیلوگرم به‌دست آمد که نسبت به رویشگاه وزگ با مقادیر 10/05، 13/94و 547 اختلاف معنی داری داشتند. نتایج کلی نشان می‌دهد اغلب خاک هایی که دارای کربن آلی زیاد هستند، به‌طور نسبی از نظر سایر متغیرهای تاثیرگذار موجود در خاک نیز غنی می باشند.

monitoring some of soil characteristics in the vezg and toutnadeh forest stands in kohgiluyeh and boyer-ahmad province

this research was conducted on two square plots (each 1 ha) located in vezge mansurabad (a protected area in boyer-ahmad county) and tutenadeh (in dena county) in kohgiluyeh and boyer-ahmad province. five soil samples, taken regularly over three years from a depth of 0-30 cm from each plot, were analyzed for carbon, nitrogen, phosphorus, water content, microbial respiration, soil bulk density, and gravel percentage. the mean carbon storage of soil was estimated at 84.80 t/ha and 67.60 t/ha in the tutenadeh and vezge mansurabad plots, respectively. three years of monitoring revealed a significant difference between the two plots in terms of soil parameters. in tutenadeh, the three-year changes in organic carbon and total nitrogen content followed a parallel trend, with a reduction in the former directly leading to a similar drop in the latter’s content. at this site, the content of absorbable phosphorus was found to be irregularly altered. variations in organic carbon content were directly correlated with variations in soil microbial respiration. in vezge mansurabad, variations in organic carbon, nitrogen, phosphorus, water content, and microbial respiration were similar to those in tutenadeh, but variations in soil phosphorus were sinusoidal and followed an irregular pattern. the mean quantities of absorbable phosphorus, water content, and microbial respiration in the tutenadeh plot were 15.44 mg/kg, 12.59%, and 434 mg/kg, respectively, which are significantly different from the corresponding values of 10.05 mg/kg, 13.94%, and 547 mg/kg in vezge mansurabad. in conclusion, the results show that soils with higher organic carbon content are relatively richer in other influencing variables.