تعیین مناسبترین فاصله‌ کاشت کلن‌های موفق صنوبر در استان مرکزی براساس عملکرد تولید چوب

فاصله‌ کاشت مناسب توده، در تولید درختان خوش‌فرم، باکیفیت، دارای تنه‌ راست و کم‌گره و نیز تامین نیازهای چوبی اهمیت ویژه‌ای دارد. در این تحقیق تعداد پنج کلن موفق صنوبر گونه‌ populus nigra l.  که در آزمایش‌های سازگاری از عملکرد تولید چوب زیادی برخوردار بودند مورد آزمایش عملکرد تولید چوب در فواصل کاشت مختلف قرار گرفت. ابتدا از کلن‌های مذکور به تعداد کافی قلمه تهیه شده و در خزانه از آن‌ها نهال تولید شد. سپس از هر کلن به تعداد 81 اصله نهال یک‌ساله در سه فاصله‌ کاشت 2×3 و 2×2 و 2×1 متر و در سه تکرار در قالب طرح آماری بلوک‌های کاملاً تصادفی به‌صورت کرت‌های خرد شده کشت شد. پس از کاشت نهال‌ها، همه ساله در پایان فصل رویش، ویژگی‌های رویشی مانند قطر برابرسینه و ارتفاع کل اندازه‌گیری و سپس رویش جاری و رویش متوسط قطر، ارتفاع و حجم محاسبه شد. همچنین آماربرداری از خسارات ناشی از حمله‌ آفات بر روی کلن‌های مورد بررسی به‌صورت مشاهده فراوانی ثبت گردید. نتایج تجزیه‌ واریانس نشان داد که اثر متقابل فاصله‌ کاشت و کلن صنوبر برای متغیرهای رویشی حجم در هکتار و متوسط تولید از نظر آماری دارای اختلاف معنی‌دار می‌باشد. بیشترین مقدار رویش حجم در هکتار مربوط به کلن p.n.62/154 و کمترین آن در p.n.56/72 به‌دست آمده است. بیشترین میانگین عملکرد تولید چوب در هکتار در پایان سال سوم بعد از کاشت در فاصله‌ کاشت 2×1 متر و در کلن p.n.62/154 با مقدار 90/88 مترمکعب در هکتار وجود داشت. نتایج بررسی آفات نشان داد که کلن p.n. betulifolia 17/13 در فاصله‌ کاشت 2×3 متر با 18/52 درصد فراوانی بیشترین خسارت به آفات را داشت. کلن p.n.62/154 در فاصله‌ کاشت 2×1 متر با متوسط تولید 90/88 مترمکعب در هکتار و در سال برای بهره‌برداری کوتاه‌مدت و در فاصله‌ کاشت 2×2 متر با متوسط تولید 44/36 مترمکعب در هکتار و در سال برای بهره‌برداری میان‌مدت، برای استان مرکزی پیشنهاد می‌شود.

determining the most suitable planting spacing for superior poplar clones in markazi province based on wood production performance

the proper spacing for planting stands is of special importance in producing well-shaped, high-quality trees with straight trunks and few knots, as well as in meeting wood production needs. in this study, the wood production performance of five successful clones of populus nigra l. was tested at different planting spacings. initially, a sufficient number of cuttings were obtained from the clones, and seedlings were produced in the nursery. then, 81 one-year-old seedlings from each clone were planted at three different spacings (2×3, 2×2, and 2×1 m) and in three replicates with a randomized complete block design as split plots. vegetative characteristics such as diameter at breast height (dbh) and total height were measured annually, and the current and average annual increments of dbh, height, and volume were calculated. the damage caused by phloeomyzus passerinii sign., paranthrene tabaniformis rott., and monosteria unicostata (muls rey) attacks was also recorded. the results showed a statistically significant difference in vegetative variables of volume per ha and average production among the different planting spacings and clones. the p.n.62/154 clone had the greatest increment in volume per ha, and the highest average yield of wood production per ha after three years was at a spacing of 2×1 m and in the p.n.62/154 clone. the p. n.62/154 clone at 2×1 m spacing is recommended for short-term exploitation and at 2×2 m spacing for medium-term exploitation. pest investigation showed that the p. n. betulifolia 17/13 clone had the greatest damage to pests at a spacing of 2×3 m, with an 18.52% frequency. the p. n.62/154 clone at a planting spacing of 2×1 m with an average wood production of 90.88 m3 ha-1yr-1 for short-term exploitation and at a planting spacing of 2×2 m with an average wood production of 44.36 m3 ha-1yr-1 for medium-term exploitation are recommended in markazi province.