چگونگی ارزیابی اجرای برنامه‌ جامع صیانت از جنگل‌های شمال کشور در استان گیلان

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های سیاستگذاران، دستیابی به کم و کیف اهداف سیاست اجرا شده است که سنجش آن از طریق ارزیابی ممکن می‌شود. به‌طوری‌که ارزیابی و نظارت بر اجرای سیاست، نقش به‌سزایی در آگاهی‌بخشی و یادگیری از سیاست و پاسخگویی مجریان دارند و تقویت آن‌ها کمک شایانی به بهبود فرآیند سیاستگذاری، اجرا و رشد دانش سیاستگذاران می‌کند. پژوهش حاضر با بررسی مبانی نظام ارزیابی، اجرای سیاست صیانت از جنگل‌های هیرکانی را در استان گیلان مورد ارزیابی قرار داده است. داده‌ها به روش کیفی و میدانی و ابزار مصاحبه‌ نیمه‌سازمان‌یافته با 20 نفر از کارشناسان اداره‌ کل منابع طبیعی و آبخیزداری، اداره‌ کل حفاظت محیط‌زیست و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان با نمونه‌گیری زنجیری گردآوری شده و از طریق روش تحلیل مضمون مورد بررسی قرار گرفتند. 26 مضمون مرتبط با ارزیابی استخراج شد و تحلیل آن‌ها نشان داد که پس از اجرای برنامه‌ مذکور در استان گیلان، تنها سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری به‌ عنوان مجری نسبت به پایش اقدامات صورت گرفته اقدام نموده و ارزیابی فراسازمانی انجام نشده است. ضعف ظرفیت ارزیابی در دستگاه‌های اداری و دیوانی، انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در سال‌های گذشته و ضعف همکاری و هماهنگی بین بخشی، به‌ویژه بین اداره‌ کل محیط‌زیست و اداره‌ کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان، از دلایل نقص در ارزیابی این برنامه بوده است. ارزیابی اجرای سیاست‌های جنگل بایستی توسط گروه سومی به‌جز مجری و سیاستگذار و براساس روش‌شناسی علمی انجام گردد.

evaluation stage of the comprehensive forest safeguarding policy implementation in the hyrcanian forests of guilan province

one of the most important concerns of policymakers is to achieve policy goals, which can be measured through evaluation. evaluation and monitoring of policy implementation play a significant role in enhancing public awareness, promoting learning about the policies, and ensuring accountability of bureaucrats. by strengthening the evaluation and monitoring process, policymakers can improve the policymaking process and implementation, as well as enhance shared knowledge of policymaking among the involved organizations. this paper focused on the evaluation stage of implementing the comprehensive forest safeguarding policy (cfsp) in the hyrcanian forests, guilan province, iran. the research employed a qualitative approach and field research methods. semi-structured interviews were conducted with 20 experts from the general administration of natural resources and watershed management (ganrwm), the general administration of environment (gae), and the management and planning organization (mpo) of guilan province using chain sampling. thematic analysis was employed to analyze the interviews, and 26 themes related to monitoring and evaluation were identified. the findings indicate that there was no third-party evaluation in assessing the implementation of cfsp in guilan province. weak capacity for evaluation and monitoring, the merger of the country’s mpo with other presidential organizations in the last decade, and the deficiency of intersectoral cooperation and coordination, particularly between the ganrwm and gae of guilan province, have been among the reasons for the failure in a comprehensive evaluation of this program. the evaluation of forest policy implementation should be conducted based on scientific methodology by a third group independent of the executive and policymaking bodies.