تعیین شاخص های مورفولوژیکی نشانگر تنوع میوه درختان بلوط ایرانی در سطح درخت و رویشگاه

پژوهش پیش ‌رو با هدف تعیین شاخص‌های مورفولوژیکی نشانگر تنوع میوۀ درختان بلوط ایرانی در دو رویشگاه جنگلی در دامنه‌های شمالی و جنوبی در جنگل‌های ایلام انجام گرفت. در هر رویشگاه دوازده درخت بلوط انتخاب و از هر درخت 100 عدد میوه از چهار سمت اصلی تاج به‌صورت نمونۀ مرکب جمع‌آوری شد. نمونه‌ها برای اندازه‌گیری صفات ظاهری میوه و جام آن به آزمایشگاه منتقل شدند. مقادیر طول میوه، قطر میوه، طول جام و قطر دهانۀ جام در بین پایه‌های درختی هر رویشگاه تفاوت معنی‌دار داشتند. همچنین مقادیر طول میوه و قطر میوه در رویشگاه شمالی بیشتر از رویشگاه جنوبی بود. بررسی شکل‌پذیری نشان داد که صفت‌های طول میوه و قطر میوه شکل‌پذیری کمتری دارند. مقادیر طول میوه، قطر میوه، طول جام و قطر جام در بین گروه‌های درختی با درجات خشکیدگی تاجی مختلف نیز تفاوت معنی‌داری داشت. بنابراین مشخص شد که صفات ظاهری میوه درختان بلوط ایرانی تحت تاثیر معنی‌دار خصوصیات فردی درختان، شرایط محیطی رویشگاه و شدت خشکیدگی تاجی قرار دارد. هرچند تغییرات بین درختان از نظر تفاوت‌های رویشگاهی و درجۀ خشکیدگی تاجی می‌تواند ناشی از شکل‌پذیری‌های موقت باشد، اما تغییرات فردی و درون‌جمعیتی صفات میوه می‌تواند ناشی از ژنتیک آنها باشد و از این حیث صفات طول میوه و قطر میوه، صفات مورفولوژیکی نشانگر تنوع میوۀ بلوط ایرانی هستند. اما تغییرات فردی و درون‌جمعیتی صفات میوه می‌تواند ناشی از ژنتیک آنها باشد و از این حیث صفات طول میوه و قطر میوه، صفات مورفولوژیکی نشانگر تنوع میوۀ بلوط ایرانی هستند.

determining the morphological indices indicating acorn diversity of persian oak trees at tree and site level

the present study was conducted to determine the morphological indices indicating the diversity of persian oak acorn in two forest sites on the northern and southern slopes of ilam forests. in each site, 12 oak trees were selected and from each tree, 100 acorns were collected from the four main crown sides as a composite sample. samples were transferred to the laboratory to measure the morphological traits of the fruit and its cup. the values of fruit length, fruit diameter, cup length and cup diameter were different among trees in each site. also, the values of fruit length and fruit diameter were higher in the northern site than the southern site. plasticity study showed that fruit length and fruit diameter traits have less plasticity. moreover, the values of fruit length, fruit diameter, cup length and cup diameter were significantly different among tree groups with different degrees of crown dieback. therefore, it was found that the acorns of persian oak trees are significantly affected by the individual characteristics of trees, site conditions and the severity of crown dieback. although variability among trees in terms of site differences and the degree of crown dieback can be due to plasticity, but individual and intra population changes in fruit traits can be due to their genetic and in this regard, fruit length and fruit diameter traits are morphological indicators indicating the diversity of persian oak acorn..