تاثیر مالچ‌های آلی در بازیابی خصوصیات فیزیکی خاک‌های فشرده در مسیرهای چوبکشی (مطالعۀ موردی: جنگل خیرود)

اقدامات مدیریتی متنوعی مانند تیمارهای شیار و پشته، استفاده از انحراف‌دهنده‌های چوبی و مالچ‌پاشی آلی در مسیرهای چوبکشی برای کاهش آثار منفی رواناب‌های سطحی و خطرهای سیل اعمال شده است. با این‌حال، تحقیقات دربارۀ تاثیر چنین تیمارهایی در بازیابی خصوصیات خاک کمیاب است. در این تحقیق، تاثیر مالچ‌های آلی شامل لاشبرگ، کلش برنج و خاک‌اره بر بازیابی خصوصیات فیزیکی خاک کوبیده‌شده مسیرهای چوبکشی (وزن مخصوص ظاهری، تخلخل، مقاومت به نفوذ و بافت خاک)، دو سال بعد از عملیات بهره‌برداری ارزیابی و آزمایش شد. براساس نتایج، تیمار مالچ‌های لاشبرگ، کلش برنج و خاک‌اره، اثر معنی‌داری بر بازیابی وزن مخصوص ظاهری، تخلخل و مقاومت به نفوذ خاک داشت، ولی بر اجزای رس و لای بافت خاک اثر معنی‌داری نداشت. همچنین مالچ لاشبرگ دارای بیشترین تاثیر در بازیابی مشخصه‌های فیزیکی خاک نسبت به دو مالچ کلش و خاک‌اره بود. همچنین در عمق سطحی (5-0 سانتی‌متری) در مقایسه با عمق 10-5 سانتی‌متری، تاثیر مالچ بیشتر و معنی‌دار بود. می‌توان نتیجه گرفت که کاربرد انواع مالچ، سبب بازیابی و بهبود مشخصه‌های فیزیکی خاک پس از عملیات چوبکشی در طی دوره‌ای دوساله نسبت به مسیر چوبکشی بدون تیمار می‌شود. با این‌حال، مقادیر مشخصه‌های فیزیکی خاک هنوز کمتر از مقادیر اندازه‌گیری‌شده در منطقۀ شاهد (دست‌نخورده) بود که نشان می‌دهد دو سال زمان، برای بازگرداندن مشخصه‌های فیزیکی خاک به سطوح قبل از تردد ماشین در منطقۀ پژوهش کافی نبوده است.

The effects of organic mulches on recovery process in soil physical properties in the compacted soil in the skid trails (Case study: Kheyrud forest)

Various engineering measures, such as mulching, have been applied to skid trails to suppress the negative effects of surface runoff and flood hazards. However, study on the effectiveness of such treatments to restore soil properties is scarce. In this study, the effect of organic mulches including leaf litter, rice straw and sawdust on the recovery of physical properties of compacted soil of skid trails (i.e., soil bulk density, porosity, resistance to penetration and soil texture) was evaluated and tested two years after skidding operations compared to untreated trails and undisturbed (control) area. The results showed that the treatment of leaf litter mulch, rice straw and sawdust had a significant effect on the recovery of soil bulk density, porosity and soil penetration resistance, but had no significant effect on soil texture. The results showed that litter mulch has the greatest effect on the recovery of soil physical characteristics compared to straw and sawdust mulch. However, for two years, the soil texture was not affected by the type and amount of mulch. Also, in the surface depth, the effects of mulch are more significant. We can conclude that the applying different organic mulches increased levels of each mulch moderately ameliorated soil physical properties, after mechanized operations over a twoyear period, compared to the untreated treatment; however, the values of soil properties were still lower than those in the undisturbed (control) area, indicating that two years is not long enough to restore the soil properties to preharvest levels in the study area.