بررسی وضعیت همزیستی میکوریزایی درختان بلوط (quertcus sp.) در جنگل‌های شمال ایران

نظر به جایگاه ویژه قارچ‌های میکوریز در بهبود فیزیولوژی گیاهان میزبان و افزایش مقاومت آن‌ها به تنش‌های محیطی، این تحقیق با هدف روشن ساختن وضعیت همزیستی میکوریزایی درختان بلوط (quercus sp.) در رویشگاه‌های جنگلی شمال کشور و اثرات زیستی آنها روی بلوط بلندمازو (q. castaneifolia) در شرایط آزمایشگاهی به اجرا درآمد. بمنظور شناسایی قارچ‌های میکوریزِ همراه درختان بلوط، نوک‌ریشه‌های میکوریزایی درختان جمع‌آوری و ناحیه ریبوزومی قارچی تکثیر و تعیین توالی شد. تجزیه و تحلیل فیلوژنتیکی توالی‌ها به روش بیزی (bayesian method) صورت گرفت. مجموعاً 217 سیستم ریشه‌ای از شش رویشگاه‌ مورد مطالعه جمع‌آوری و 49 تاکسون از قارچ‌های اکتومیکوریز (شامل 13 جنس amanita، boletus، cortinarius، hebeloma، hydnum، hygrophorus، inocybe، laccaria، lactarius، lycoperdon، russula، scleroderma و tricholoma) و 4 تاکسون از قارچ‌های میکوریز آرباسکولار (شامل دو جنس acaulospora و glomus) در میان آنها شناسایی شد. در گام بعدی، همزیستی ریزقلمه‌های q. castaneifolia با قارچ‌ میکوریز آرباسکولار glomus mosseae و اکتومیکوریزhebeloma sinapizans انجام شد. اندازه‌گیری ویژگی‌های فیزیولوژیک، رشد و نیز وضعیت آبی گیاه تلقیح شده در مقایسه با گیاه شاهد نشان داد توسعه همزیستی اکتومیکوریزایی روی گیاهچه‌های بلوط موجب افزایش معنی‌دار بیومس ساقه، بیومس، سطح و کلروفیل برگ و نیز بهبود محتوای آبی گیاهچه‌ها شد؛ در حالی که شواهدی از تاثیر مثبت معنی‌دار تلقیح قارچ میکوریز آرباسکولار به گیاهچه‌های بلندمازو به دست نیامد. بنابراین با توجه به بهبود وضعیت آبی، افزایش رشد و بیومس و اصلاح خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه تلقیح شده با قارچ اکتومیکوریز، می‌توان برقراری این تعامل را راهکاری مناسب‌تر جهت افزایش موفقیت نهال‌کاری در برنامه‌های احیائی جنگل‌های بلندمازو معرفی نمود.

Investigation of Mycorrhizal Symbiosis of oak trees (Quertcus sp.) in the Northern Forests of Iran

Due to the special position of mycorrhizal fungi in improving the physiological status of host plants and increasing their resistance to environmental stresses, this study was conducted to explain the mycorrhizal symbiosis of oak trees in northern forest of Iran and their biological effects on Q. castaneifolia. In order to identify mycorrhizal fungi associated with oak trees, mycorrhizal root tips of hosts were collected and then the fungal ITS regions were amplified and sequenced. Phylogenetic analysis of sequences was performed by Bayesian method. A total of 217 root systems were collected from the studied habitats and 49 taxa from ectomycorrhizal fungi (13 genera) and 4 taxa of Arbuscular mycorrhizal fungi ( Acaulospora and Glomus) were identified among them. the symbiosis of Q. castaneifolia plantlets with Glomus mosseae and Hebeloma sinapizans were performed. Measurement of physiological characteristics, growth and water status of the inoculated plant in comparison with the control plant showed that the development of ectomycorrhizal symbiosis on oak plantlets significantly increased stem biomass, leaf biomass, leaf area and chlorophyll and also improved seedlings water content; However, there was no evidence of a significant positive effect of inoculation of arbuscular mycorrhizal fungi on Q. castaneifolia plantlets. Therefore, considering the improvement of water status, increase of growth and biomass and modification of physiological characteristics of the plant inoculated with ectomycorrhizal fungus, establishing this symbiosis can be introduced as a more appropriate approach to increase the success of planting in Q. castaneifolia forests restoration programs.