ساختار توده‌های پهن‌برگ آمیختۀ دست‌نخورده در جنگل‌های هیرکانی (مطالعۀ موردی: طرح جنگلداری لُوِه، استان گلستان)

اهمیت پژوهش دربارۀ ساختار توده‌های پهن‌برگ آمیخته کمتر از توده‌های راش نیست. برای این منظور، نُه قطعۀ یک هکتاری در قطعۀ شاهد سری چهار طرح جنگلداری لوه انتخاب شد و پس از برداشت مشخصات عمومی، آماربرداری 100 درصد در همۀ قطعات انجام گرفت و قطر برابرسینه و مختصات مکانی همۀ گونه‌های چوبی با قطر برابرسینۀ بیشتر از 7.5 سانتی‌متر ثبت شد. در هر قطعه نمونه یک ترانسکت به ابعاد 10×100 متر انتخاب و ارتفاع درختان آن برداشت شد. نحوۀ پراکنش درختان و الگوی مکانی آنها به تفکیک گونه با استفاده از نرم‌افزار past رسم و بررسی و جایگاه توده‌ها در مثلث ساختار مشخص شد. نتایج نشان داد که توده‌های بررسی‌شده ناهمسال و سه‌آشکوبه بوده و از 12 گونۀ چوبی با بیشترین فراوانی ممرز تشکیل شده‌اند. تعداد متوسط درختان در هکتار 384 اصله و ارتفاع درختان بین 3.6 تا 34.7 متر است و قطورترین درختان گونه‌های نمدار و بلندمازو با ارتفاع بیش از 25 متر هستند که در آشکوب بالا قرار گرفته‌اند. متوسط رویه‌زمینی 36.10 متر مربع و متوسط حجم کل قطعات و حجم خشک‌دارها به‌ترتیب 420.6 و 17 متر مکعب در هکتار محاسبه شد. الگوی پراکنش درختان در بیشتر قطعات کپه‌ای بود. جایگاه قطعات نه‌گانه در مثلث ساختار نشان داد که همۀ قطعات در ناحیۀ قطور قرار گرفته‌اند و با ساختار نامنظم فاصلۀ زیادی دارند و هنوز ساختار مناسب اجرای مستقیم شیوۀ تک‌گزینی را ندارند. از این‌رو باید در ابتدا با عملیات پرورشی به‌سمت ساختار نامنظم هدایت شوند تا با ایجاد نسل‌های جدید و با حفظ آمیختگی بتوان پایداری جنگل و تنوع ‌زیستی را تقویت کرد.

Structure of intact mixed broadleaved stands in Hyrcanian Forests (case study: Loveh, Golestan province)

The importance of study on the structure of mixed stands is not less than that of studies on beech stands. For this purpose, nine sample plots, each one ha, were established in the control compartment of district four in Loveh forest. After recording the general characteristics of the stand, 100% inventory was done in the plots. Coordination and diameter at breast height (dbh) of all woody species with dbh larger than 7.5cm were measured. Spatial pattern of species was mapped using PAST software. Moreover, the locations of the stands were determined in the structure triangle. Results showed that the studied stands were threestoried unevenaged and composed of 12 woody species with the highest abundance of hornbeam. Mean stem number was 384ha1, height of trees varied between 3.6 and 34.7 m and large and extralarge trees of Lime and Chestnutleaved oak with a total height of more than 25m appeared in the upper story. Mean basal area, total volume and dead wood volume accounted to 36.1 m2ha1, 420.6 m3ha1 and 17 m3ha1, respectively. Spatial pattern of the trees was generally cluster. All nine plots were located on the upper part of the structure triangle indicating abundance of old and large trees which were far from the theoretical irregular structure. Considering this structure, immediate application of group selection method is too early in such stands; we suggest starting with silvicultural interventions and moving towards irregular structure, and later establishment of young generation keeping tree diversity and sustainability in mind.