اثر کاربرد مایکوریزا بر برخی صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی نهال‌های بلوط ایرانی (quercus brantii) تحت شرایط تنش خشکی

تنش خشکی از محدودکننده‌ترین عوامل محیطی رشد گیاهان چوبی و غیرچوبی است. به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک، استقرار، رشد و نمو درختان به‌ویژه نهال‌های جوان، به‌شدت تحت تاثیر کمبود آب است. از این‌رو به‌منظور مطالعۀ اثر تلقیح قارچ آرباسکولار مایکوریزا بر مقاومت به خشکی نهال‌های بلوط ایرانی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل اعمال تنش خشکی در دو سطح (آبیاری منظم و آبیاری نکردن) و قارچ مایکوریزا در دو سطح (تلقیح یا تلقیح نکردن با funneliformis mosseae) بود. تحت تنش خشکی همۀ شاخص‌های رشد نهال‌ها از جمله محتوای آب نسبی، محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی، درصد مادۀ خشک و شاخص پایداری غشا کاهش یافت. تلقیح قارچ آرباسکولار مایکوریزا به‌طور معنی‌داری سبب بهبود درصد وزن خشک ریشه (1/4 درصد)، محتوای کلروفیل b (1/37 درصد)، محتوای فنول کل (100 درصد)، محتوای فلاونوئید کل (53 درصد) و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل (4 درصد) نسبت به گیاهان تلقیح‌نشده شد. همچنین تلقیح مایکوریزا سبب افزایش محتوای آب نسبی، شاخص پایداری غشا، درصد وزن خشک اندام‌های هوایی، محتوای کلروفیل a و کل و محتوای کاروتنوئیدها و کاهش محتوای پرولین برگ نهال‌های بلوط ایرانی چه در رژیم آبیاری منظم و چه در شرایط تنش خشکی شد. در مجموع، نتایج نشان داد که قارچ آرباسکولار مایکوریزا موجب بهبود شاخص‌های رشدی نهال‌های بلوط ایرانی از طریق بهبود روابط آبی گیاه و ترکیبات آنتی‌اکسیدان شد. از این‌رو تلقیح نهال‌های بلوط ایرانی قبل از کشت و استقرار آنها در محل اصلی پیشنهاد می‌شود.

Effect of mycorrhiza application on some physiological and biochemical characteristics of Quercus brantii saplings under drought stress conditions

Drought is one of the most important environmental factor limiting the growth of woody and non woody plants. Especially, in arid and semiarid regions, establishment, growth and development of trees, especially young seedlings are severely affected by water scarcity. So, in order to study the effect of mycorrhizal fungi inoculation on drought resistance of Quercus brantii Lindl. saplings, a factorial experiment was performed in completely randomized design with three replications. Treatments were included drought stress at two levels (wellwatered and withholding water) and mycorrhiza at two levels (inoculation and/or uninoculated with Funneliformis moseae). Under drought stress, all growth indices including relative water content, photosynthetic pigments content, dry matter percentage and membrane stability index decreased. Inoculation of arbuscular mycorrhizal fungi significantly improved root dry matter percentage (4/1%), chlorophyll b content (37/1%), total phenol content (100%), total flavonoid content (53%) and total antioxidant capacity (4%) compared with the uninoculated seedlings. Mycorrhiza inoculation also increased relative water content, membrane stability index, shoot dry weight percentage, chlorophyll a and total content and carotenoids content and decreased leaf proline content of Iranian oak saplings under both regular irrigation and drought stress conditions. Overall, the results showed that mycorrhiza arbuscular fungi improved growth indices of Iranian oak saplings by improving plant water relations and antioxidant compounds. Therefore, inoculation of Iranian oak saplings before planting and their establishment in the main site is recommended.