تحلیل رقابت بین‌گونه‌ای اُرس در ذخیره‌گاه جنگلی کَندیرق به‌وسیلۀ آماره او-رینگ و تابع همبستگی نشان‌دار

ذخیره‌گاه‌های جنگلی الگوی کوچک‌شده ذخیره‌گاه‌های بیوسفر هستند که در آنها گونه‌های منحصربه‌فرد و کمیاب یا رو به انقراض به‌صورت طبیعی می‌رویند. جنس اُرس از معدود سوزنی‌برگان بومی ایران است که با وجود اهمیت زیاد روندی رو به انهدام دارد که این موضوع به‌ویژه در مناطق حفاظت‌نشده بحرانی‌تر است. در این پژوهش رقابت بین‌گونه‌ای اُرس با گونه‌های همراه در ذخیره‌گاه جنگلی کَندیرق خلخال در استان اردبیل بررسی شد. بدین منظور یک قطعۀ جنگلی به مساحت 13.2 هکتار آماربرداری صددرصد شده و متغیرهای قطر برابرسینه، ارتفاع کل و قطر تاج و مختصات مکانی همۀ گونه‌های درختی ثبت شد. سپس از آمارۀ دومتغیرۀ او رینگ و تابع همبستگی نشان‌دار برای بررسی رقابت بین‌گونه‌ای اُرس با دو گونۀ اصلی همراه یعنی بَنه و کیکُم استفاده شد. نمودارهای آمارۀ دومتغیرۀ او رینگ نشان داد که کُنش متقابل این سه گونه بیشتر از نوع استقلال یا در نهایت در مقیاس‌های کوچک از نوع جاذبه است. نمودارهای توابع تک‌متغیره و دومتغیره همبستگی نشان‌دار نیز نشان داد که متغیرهای قطر برابرسینه، ارتفاع کل و قطر تاج در ارتباط متقابل و دوبه‌دوی این سه گونه عمدتاً مستقل از یکدیگرند و درختان مجاور این سه گونه از نظر متغیرهای یادشده همبستگی مکانی معنی‌داری را نشان نمی‌دهند که همۀ این موارد دلیل بر نبود رقابت معنی‌دار بین اُرس و گونه‌های همراه آن در این ذخیره‌گاه است. بنابراین به‌منظور احیا و غنی‌سازی در دیگر رویشگاه‌های اُرس با شرایط مشابه می‌توان بَنه و کیکُم را به‌عنوان گونه‌های همراه وارد رویشگاه اُرس کرد.

Interspecific competition of juniper trees in Kandiragh forest reserve using Oring statistic and mark correlation function

Forest reserves are a shrinking pattern of biosphere reserves in which unique and rare or endangered species grow naturally. Juniper genus is one of the few indigenous conifers of Iran with habitats in large areas of the country. However, nowadays, despite its importance, there is a declining trend that is particularly critical in areas without control and management. The purpose of the study was to investigate and quantify the interspecific competition of juniper trees (Juniperus excelsa) with the main associated species, namely pistachio (Pistacia atlantica) and maple (Acer monspessulanum), in Kandirigh forest reserve in Ardabil Province of northwest of Iran. For this purpose, full census inventory was taken in a protected area of 13.2 hectares, and variables of DBH, total height and crown diameter and spatial coordinates of all tree species were recorded. Then, the bivariate Oring statistic and mark correlation function (MCF) were used to evaluate the competition between the junipers with pistachio and maple. Bivariate Oring statistic showed that most of the interactions of these three species are independent or, ultimately, at small scales are attractions. Univariate and bivariate mark correlations function also showed that the interested variables of DBH, total height and crown diameter were spatially independent. All of this is due to the lack of significant competition between juniper trees and the associated species in this forest reserve. Thus, pistachio and maple can be introduced as associated species for the reforestation and enrichment of the other juniper habitats with similar conditions.