برآورد موجودی و ارزش اقتصادی ذخیرۀ کربن گونۀ ارس (M. Bieb Juniperus Excelsa) در رویشگاه چهارباغ گرگان

افزایش گازهای گلخانه‌ای سبب تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی می‌شود و آثار زیانباری بر حیات انسان روی کرۀ زمین دارد. این در حالی است که جنگل‌ها تاثیر مهمی در ذخیره‌سازی کربن دارند. هدف این پژوهش، تعیین مناسب‌ترین معادلات آلومتریک برای برآورد موجودی ذخیرۀ کربن گونۀ ارس است. برای مدل‌سازی پس از بررسی نتایج آماربرداری مشخصه‌های کمی (قطر برابرسینه، ارتفاع کل و سطح تاج پوشش) درختان ارس و مشخص ­شدن دامنۀ تغییرات قطر برابرسینه، در هر طبقۀ قطری دست‌کم سه درخت به‌منظور برداشت نمونه‌های برگ، شاخه، تنه و در مجموع از 35 درخت نمونه برداشت شد. مقدار ذخیرۀ کربن برگ، شاخه، تنه و کل درختان در آزمایشگاه محاسبه شد. معادلات آلومتریک براساس مدل‌های رگرسیونی توانی، نمایی و چندجمله‌ای به‌دست آمد. برای اعتبارسنجی مدل‌ها از معیار ضریب تعیین، انحراف معیار مدل برازش‌یافته، تحلیل رگرسیون و تبعیت توزیع مقادیر باقی‌مانده‌ها از توزیع نرمال استفاده شد. نتایج نشان داد که از بین متغیرهای مستقل، قطر برابرسینه، سطح تاج  و قطر متوسط تاج معادلات با شاخص‌های مدل‌سازی مناسب‌تری تولید کردند. همچنین مدل توانی با (0.96= r2) و چندجمله‌ای با (0.95= r2) از مدل نمایی مناسب‌تر بود. ضریب تبیین به‌دست‌آمده از مدل‌های رگرسیونی نشان داد که این معادلات آلومتریک برای برآورد ذخیرۀ کربن درختان ارس در منطقۀ تحقیق مناسب است. همچنین نتایج نشان داد که در هر هکتار از تودۀ جنگلی ارس 4.42 تن و در کل عرصۀ تحت مطالعه به مساحت3000 هکتار، 13260 تن کربن توسط قسمت روی زمینی گونۀ ارس ذخیره شد. بیشترین مقدار ذخیرۀ کربن مربوط به تنه و کمترین مقدار مربوط به برگ است. ارزش اقتصادی حاصل از ذخیرۀ کربن توسط گونۀ ارس در هر هکتار 25034880 ریال محاسبه شد.

Estimation stock and economic value of carbon storage of Juniperus excelsa in Gorgan Chahar Bagh

The increase in greenhouse gases results in climate changes and global warming and adversely affects the life on earth, while forests play a prominent role in carbon storage. The purpose of this study was to determine the most suitable allometric equations for estimating carbon storage in juniper species. For modeling, after examining the statistical results of quantitative characteristics (diameter at beast height, height and canopy area) of juniper trees and determination of amplitude of changes in breast height diameter, samples of leaf, branch, and trunk were collected from at least 3 trees in each class (total of 35 trees). The amount of carbon storage of leaf, branch, trunk and total trees was calculated in the laboratory. Allometric equations were obtained based on power, exponential and polynomial regression models. Coefficient of determination, standard deviation of fitted model, regression analysis, and normal distribution of residual values were used to validate the models. The results showed that the independent variables, diameter at beast height, crown surface and mean diameter of the crown produced equations with better modeling indices. Also, the power model (R2 = 0.96) and polynomials (R2 = 0.95) was more appropriate than the exponential model. The coefficient of explanation obtained from the regression models showed that these allometric equations are suitable for estimating carbon storage of juniper trees in the study area. The results also showed that each hectare of juniper forest stands was 4.42 tonnes and 13260 tonnes of carbon was stored by underground part of the juniper species in the whole study area. The highest amount of carbon storage is in the trunk and the lowest is in the leaf. The economic value of carbon storage by species was calculated as 25034880 Rials per hectare.