ارزیابی جامع جمعیت‌های بومی شاهدانه به‌منظور ظرفیت‌سنجی تولید الیاف با بررسی ویژگی‌های آناتومی چوب و بیومتری الیاف ساقه

به‌منظور استفاده از منابع فیبری جایگزین همچون شاهدانۀ فیبری (.cannabis sativa l) برای تامین الیاف مورد نیاز صنایع چوب و کاغذ، شناسایی و بهره‌برداری از تنوع حداکثری این گیاه بومی در زمینه‌های مختلف صنایع سلولزی ضروری به نظر می‌رسد. از این‌رو در این بررسی برخی از جمعیت‌های شاهدانۀ ایرانی از نظر ویژگی‌های آوندی ساقه و بیومتری الیاف با هدف شناسایی جمعیت‌های دارای بیشترین مقدار فیبر چوبی و نیز جمعیت‌های دارای ویژگی‌های فیبری مطلوب برای صنایع چوب و کاغذ ارزیابی شدند. ویژگی‌های آوندی مورد بررسی شامل میانگین سطح عناصر آوندی، تراکم آوندی و تخلخل بود که با استفاده از مقاطع عرضی ساقه بررسی و مقایسه شدند. ویژگی‌های بیومتری الیاف شامل طول فیبر، پهنای فیبر، پهنای دیوارۀ فیبر و پهنای حفرۀ فیبر نیز به تفکیک الیاف چوبی و پوستی وابری‌شده ارزیابی شدند. بر‌مبنای ویژگی‌های آوندی، جمعیت‌های فارس، سنندج 02، مهاباد، زاهدان و ملایر، به‌علت دارا بودن حداقل میانگین برای ویژگی‌های تراکم آوندی و تخلخل که به محتوای فیبر بیشتر منجر می‌شود، به‌عنوان جمعیت‌های دارای ظرفیت زیاد فیبر چوبی گزینش شدند. جمعیت‌های بانه، بشرویه و فارس و سه جمعیت کاشان، بشرویه و نهاوند به‌ترتیب از نظر طول الیاف پوستی و چوبی میانگین بیشتری در مقایسه با جمعیت‌های دیگر  از خود نشان دادند. بنابراین انتظار می‌رود این جمعیت‌ها در ویژگی‌های مرتبط با طول فیبر مانند استحکام و دوام کاغذ و پارچه بهتر باشند و با موفقیت در صنایع سلولزی و برنامه‌های اصلاحی به‌کار گرفته شوند.