اثر چینه سرمایی بر صفات جوانه زنی بذر سه اکوتیپ فندق جنگلی (Corylus Avellana L.)

جوانه زنی بذر فندق به دلیل پوستۀ سخت و دورۀ خواب با مشکلاتی روبه روست. تحقیق حاضر با هدف فائق آمدن بر این مشکلات برای بهبود صفات جوانه زنی انجام گرفت. به این منظور، بذرهای رسیدۀ سه اکوتیپ فندق شامل مناطق مَکِش (جنگل آق اِولَر در تالش)، فندقلو (جنگل فندقلوی اردبیل) و مکیدی (جنگل ارسباران) در اوایل پاییز جمع‌آوری شد. سپس بذورِ با پوسته و بدون پوسته پس از لایه گذاری در ماسۀ مرطوب در یخچال (دمای 1 ± 5 درجۀ سانتی گراد) به مدت 90 و120 روز نگهداری شد. نمونه هایی نیز بدون لایه گذاری (شاهد، یا بدون تیمار) منظور شد. سپس بذرها به اتاق (22-20 درجۀ سانتی گراد) منتقل شدند و جوانه زنی شان روزانه یادداشت شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. بیشترین میزان جوانه زنی (51/66 درصد)، سرعت جوانه زنی (2/86 عدد در روز)، یکنواختی جوانه زنی (4/28 عدد در روز) و قدرت جوانه زنی بذر (45/33 درصد)، طول ریشه چه (11/55 سانتی متر)، طول ساقه چه (10/35 سانتی متر) و شاخص بنیه (112/84) به بذرهای بدون‌پوستۀ اکوتیپ مکش با چهار ماه چینه سرمایی تعلق داشت. بذرهای با پوستۀ هر سه اکوتیپ با دورۀ چینه سرمایی به ویژه 120 روز، از درصد جوانه زنی (حدود 40 درصد) و شاخص بنیۀ بذر (حدود 70) قابل قبولی برخوردار بودند. به طور کلی، در هر سه اکوتیپ فندق، بذرهای بدون‌پوسته نسبت به بذرهای باپوسته قابلیت بهتری برای جوانه زنی دارند. با وجود این، در صورت استفاده از بذرهای باپوسته برای تکثیر در نهالستان یا کاشت مستقیم بذر در عرصه های مخروبۀ جنگلی، بهتر است بذرها دورۀ سرمادهی (تا حد امکان 120 روز) را طی کنند.