بررسی حذف داروی دیکلوفناک سدیم از محیط آبی به کمک زئولیت طبیعی کلینوپتیلولیت اصلاح‎شده با ماده سطح‎فعال کاتیونی هگزادسیل‌تری‌متیل‌آمونیم برمید

زئولیت ها، آلومینوسیلیکات های بلوری و آبدار فلزهای قلیایی و قلیایی خاکی هستند که به دلیل ساختار شیمیایی و سطح ویژه مناسب، برای حذف و جداسازی انواع متفاوتی از آلایند های دارویی به‎کارگرفته می‎شوند. ابتدا، زئولیت طبیعیکلینوپتیلولیت با آسیاب توپی پودر و با ماده سطح‎فعال کاتیونی هگزادسیل تری متیل آمونیم برمید، سطح آن اصلاح شد. نمونه اصلاح‎شده برای حذف داروی آنیونی دیکلوفناک سدیم از محیط آبی با روش های فلورسانس پرتو ایکس،طیف سنجی فروسرخ تبدیل فوریه، میکروسکوپی الکترونی روبشی،پراش پرتو ایکس و آزمون bet شناسایی شد. برپایه آزمون bet مقدار سطح ویژه، متوسط قطر حفره ها و حجم کل حفره ها نمونه به ترتیب m2/g 12،  nm 31.55 و cm3/g 0.094 به دست آمد. شرایط محیط آبی با انحلال مقادیر مشخص از داروی دیکلوفناک سدیم در آب مقطر به‎دست آمد. با افزودن اسید و باز یک مولار، ph محیط تغییر می‌کند. نتایج نشان داد که بررسی عامل های محیطی مانند مقدار جاذب مصرفی، زمان تماس، ph، دما و غلظت اولیه محلول در بازدهی حذف دارو موثر هستند. همچنین، داده های آزمایشگاهی فرایند جذب دیکلوفناک با مدل هم دمای لانگمویر و سینتیک شبه مرتبه دوم تطابق بیشتری داشت. برپایه هم دمای لانگمویر، با مقدار جاذب 2 گرم در لیتر، ph برابر با 9، زمان تماس برابر با 180 دقیقه و غلظت اولیه ppm 200، حداکثر ظرفیت جذب در دمای °c 25 به mg/g 34.364 رسید. در نهایت، نتایج بررسی‌های سامانه‌های ناپیوسته نشان داد که زئولیت طبیعی اصلاح‌شده به‌عنوان جاذب‌های ارزان قیمت قادر به حذف داروی دیکلوفناک از محیط آبی است.

Study on the removal of diclofenac sodium from an aqueous medium using natural clinoptilolite zeolite modified with Hexadecyltrimethylammonium bromide cationic surfactant

Zeolites are crystalline and hydrated aluminosilicates from earth alkali and alkaline metals, which are used to the removal and separation of pharmaceutical pollutants due to their chemical structure and proper surface area. In the present study, first, natural zeolite was powdered by ball mill, and after that, it was modified by a cationic surfactant of the Hexadecyltrimethylammonium bromide. The modified zeolite was investigated by XRF, FTIR, SEM, BET, and XRD techniques. According to BET results, surface area, average pore diameter, and pore volume of the sample were 12 m2/g, 31.55 nm, and 0.094 cm3/g, respectively. Additionally, the efficiency of the sample was studied for removal of diclofenac from the aqueous medium. The results showed that environmental factors, such as adsorbent dose, contact time, pH, temperature, and diclofenac concentration were effective in removal percentage. In addition, the kinetic data were described better with pseudosecondorder kinetic model, also, the equilibrium data for adsorption of diclofenac were fitted well by Langmuir isotherm and the maximum adsorption capacity was 34.364 mg/g at 298 K approximately.