الگوی ساختاری رفتار قلدری بر اساس ادراک‌های محیط خانوادگی و ویژگی‌های شخصیتی در نوجوانان

هدف: هدف پژوهش تعیین نقش ادراک‌های محیط خانوادگی و ویژگی‌های شخصیتی در رفتار قلدری بود. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان دوره اول متوسطه شهرستان کامیاران در سال تحصیلی 93-1392 به تعداد 2100 نفر بود. با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای، بر مبنای فرمول کوکران 330 دانش‌آموز شامل 144 دختر و 186 پسر با انتساب متناسب انتخاب شدند و سه پرسشنامه ادراک‌های محیط خانوادگی گرولینک، دسای و ریان 1997، ویژگی‌های شخصیتی آیزنک 1975 و مقیاس قلدری الویس 1996 را تکمیل کردند. پس از حذف 5 پرسشنامه مخدوش، داده‌ها با استفاده از الگوسازی معادله های ساختاری تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد ضریب مسیر کل بین رفتار قلدری با گرمی پدر (39/0- =β، 01/0=p)، گرمی مادر (67/0- =β، 001/0=p)، حمایت پدر (64/0- =β، 001/0=p)، حمایت مادر (51/- 0=β، 003/0=p)، درگیری پدر (57/0- =β، 002/0=p)، درگیری مادر (67/0- =β، 001/0=p) و ادراک های محیط خانوادگی (98/0- =β، 01/0=p) با رفتار قلدری منفی و ضریب مسیر کل روان‌پریشی (08/0=β، 01/0=p) و روان‌رنجوری (09/0=β، 001/0=p) و ویژگی های شخصیتی (28/0=β، 01/0=p) با رفتار قلدری دانش‌آموزان مثبت است. در مقابل ضریب مسیر کل بین درون گرایی و رفتار قلدری دانش آموزان معنادار نبود. در تحلیل الگوی ساختاری شاخص‌ها، برازش مناسب الگو را نشان دادند. نتیجه‌گیری: از آنجا ‌که ادراک مثبت فرزندان از محیط خانواده رفتارهای قلدری را کاهش می دهد پیشنهاد می شود برنامه هایی برای آموزش خانواده جهت بهبود کیفیت رابطه والد-فرزندی تدوین و اجرا شود تا رفتارهای قلدرانه نوجوانان کاهش یابد.