اثربخشی آموزش تفکر انتقادی بر حافظه کاری، انعطاف پذیری شناختی و تنظیم شناختی هیجان در دانش آموزان

هدف: این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی آموزش تفکرِ نقاد بر حافظه‌کاری، انعطاف‌پذیری شناختی و تنظیم شناختی هیجان در دانش‌آموزان انجام شد. روش: در این پژوهش از طرحِ تمام‌آزمایشی پیش‌آزمون پس‌آزمون با گروه کنترل و همراه با پیگیری استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی دانش‌آموزان پسر پایه دوازدهمِ مدرسه‌ نیکان در منطقه‌ یک آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصیلی 1400-1401 بودند که تعداد 30 نفر از آن‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری در‌دسترس، انتخاب و به صورت کاملاً تصادفی در دو گروه‌ آزمایش و کنترل (هر کدام شامل 15 نفر) قرار گرفتند. بسته آموزشی تفکر نقاد، پس از طراحی، به مدت 10 جلسه سی‌دقیقه‌ای برای گروه آزمایش اجرا شد. مشارکت‌کنندگان به پرسشنامه‌ حافظه کاری (دانیمن و همکاران، 1980)، انعطاف‌پذیری شناختی (دنیس و همکاران، 2010) و تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی و همکاران، 2006)، در سه مقطع پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری یک ماهه، پاسخ دادند. یافته‌ها: نتایج طرح تحلیل واریانس عاملی آمیخته‌ ساده نشان داد که آموزش تفکر نقاد بر افزایش حافظه کاری، انعطاف‌پذیری شناختی و راهبرد‌های انطباقی تنظیم شناختی هیجان و کاهشِ راهبرد‌های ناانطباقی تنظیم شناختی هیجان موثر بود (05/0≥p). نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که آموزش مهارت‌های تفکر نقاد از طریقِ تقویتِ سرمایه‌ روانی و منابعِ مقابله‌ای مشارکت‌کنندگان، کُنش‌وری آن‌ها را در دو قلمرو شناختی و هیجانی، ارتقا می‌بخشد.

the effectiveness of critical thinking training on working memory, cognitive flexibility and cognitive emotion regulation in students

aim: this study aimed to determine the effectiveness of critical thinking training on working memory, cognitive flexibility, and cognitive emotion regulation in students. method: a true-experimental pre-test-post-test design with a control group and follow-up was employed. the statistical population included all 12th-grade male students of nikan school in one education district of tehran during the 1400-1401 academic year. a total of 30 students were randomly selected using the available sampling method and assigned to either the experimental or control group (15 students per group). the experimental group received a 10-session critical thinking training program, with each session lasting 30 minutes. participants completed the working memory questionnaire (daneman carpenter, 1980), the cognitive flexibility inventory (dennis vander wal, 2010), and the cognitive emotion regulation questionnaire (garnefski et al., 2006) at three time points: pre-test, post-test, and one-month follow-up. results: the results of a mixed factorial anova indicated that critical thinking training significantly improved working memory, cognitive flexibility, and adaptive cognitive emotion regulation strategies while reducing maladaptive cognitive emotion regulation strategies (p < 0.05). conclusion: the findings suggest that teaching critical thinking skills enhances students’ cognitive and emotional resources, thereby improving their cognitive and emotional regulation abilities. strengthening mental capital and coping strategies through critical thinking training can contribute to better academic and psychological outcomes.