اثربخشی برنامۀ آموزش نظامدار‌ فرزندپروری کارآمد بر استرس والدگری، تنظیم هیجان و انعطاف‌پذیری شناختی مادران پسران نوجوان

هدف: هدف از این مطالعه تعیین اثربخشی برنامۀ آموزش نظامدار فرزندپروری (استپ) کارآمد بر استرس والدگری، تنظیم هیجان و انعطاف‌پذیری شناختی مادران نوجوان پسر بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با گروه گواه و طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون با پیگیری دو ماهه و جامعۀ آماری 133 مادر دارای نوجوان پسر 12 تا 18 ساله مراجعه‌کننده به مرکز مشاورۀ یارستان شهر اصفهان در سال 1398 بود. ابتدا مادران به پرسشنامۀ استرس والدگری آبیدین (1983) پاسخ دادند. 87 مادر دارای استرس بالای والدگری تشخیص داده شدند. از بین آن‌ها 40 مادر که واجد ملاک‌های ورود بودند به‌صورت تصادفی در گروه آزمایش و گواه (در هر گروه 20 نفر) جایگزین شدند و پرسشنامه‌های استرس والدگری آبیدین (1990)، دشواری نظم دهی هیجانی گارنفسکی (2001) و انعطاف‌پذیری شناختی دنیس و وندروال (2010) را در سه مرحله تکمیل کردند. آموزش نظامدار فرزندپروری کارآمد بر استرس والدگری آدلر-درایکورس (2004) به گروه آزمایش در هشت جلسه 90 دقیقه‌ای یک‌بار در هفته ارائه و داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس مختلط با اندازه‌گیری مکرر تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج حاکی از تاثیر برنامۀ آموزش والدین بر استرس والدگری (9.87 =f، 0.003=p)، تنظیم هیجانی (9.39 =p= 0.004،f) و انعطاف‌پذیری شناختی (9.68 =p= 0.004،f) در مرحلۀ پس‌آزمون و پایداری این تاثیر در مرحلۀ پیگیری بود. نتیجه‌گیری: از آنجایی که آموزش این برنامه با اصلاح روابط مادران با پسران نوجوان شان، استرس والدگری را کاهش و تنظیم هیجانی و انعطاف‌پذیری شناختی آن ها را ارتقاء می دهد، بنابراین برای پیشگیری و یا رفع تعارض بین والدین و پسران نوجوان می‌توان از آن استفاده کرد.

Effectiveness of Systematic Training of Effective Parenting (STEP) on Parenting Stress, Emotion Regulation, and Cognitive Flexibility on Mothers of Male Adolescents

Aim: The purpose of this study was to determine the effectiveness of STEP program on parenting stress, emotion regulation and cognitive flexibility in mothers of male adolescents in Isfahan. Method: The research method was quasiexperimental, pretestposttest and twomonth followup with experimental and control groups. Statistical population consisted of 123 mothers of 12 to 18yearold male adolescents whom were referred to Yarestan Counseling Center in Isfahan in 2019. Tools: Tools were Abedin Parenting Stress Questionnaire (1990), Garnefsky’s Difficulty of Emotion Regulation (2001), and Dennis and Wenderval’s (2010) Cognitive Flexibility Questionnaire. 87 mothers with high parenting stress were screened and 40 mothers who met entrance criteria were randomly assigned in experimental group and control group (20 mothers each). Participants in both groups completed all of the questionnaires in three stages. The experimental group received eight session of 90minute stepbystep training once a week. Data were analyzed using mixed ANOVA with repeated measures. Results: Results indicated that the intervention was effective on parenting stress (F = 9.87, P = 0.003), emotion regulation (F = 9.39, P = 0.004) and cognitive flexibility (F = 9.68). (P = 0.004). The effect remained stable at the followup stage. Conclusion: Training this program reforms mothers’ relationship with their male adolescents which leads to parental stress reduction and improves emotion regulation and cognitive flexibility. Therefore, it is an effective method to prevent or resolve the conflicts between parents and male adolescent.