اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی در مقایسه با تنظیم هیجان بر سازگاری دانش‌آموزان نوجوان دچار اختلال کاستی توجه/فزون‌کنشی

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی و تنظیم هیجان بر سازگاری دانش‌آموزان دچار اختلال کاستی توجه/فزون‌کنشی بود. روش: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با گروه گواه و طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری یک ‌ماهه و جامعه آماری 341 دانش‌آموز پسر ارجاع داده ‌شده به ‌مرکز مشاوره آموزش و پرورش شهرستان اسلام‌شهر در سال تحصیلی 96-1395 بود. از این جامعه 45 دانش‌آموز 14 تا 16 ساله که بالاترین نمره را در مقیاس اختلال کاستی توجه/فزون‌کنشی کانرز، ایرهارد و اسپارو (1999) و کم ترین سطح سازگاری را در مقیاس سازگاری سینها و سینگ 1993 کسب کردند انتخاب و به شکل تصادفی در دو گروه آزمایشی و یک گروه گواه کاربندی شدند. ذهن‌آگاهی کابات‌زین (1992) و تنظیم هیجان آلن، مک‌هاگ و بارلو (2009) در 8 جلسه‌ 90 دقیقه‌ای یک‌بار در هفته به شکل گروهی به گروه های آزمایشی آموزش داده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد آموزش ذهن‌آگاهی و تنظیم هیجان بر بهبود سازگاری (f=8.89,p=0.006) , (f=12.54, p=0.001) و همچنین بر کاهش نشانگان کاستی توجه/فزون‌کنشی (f=4.87, p=0.004) , (f=16.59, p=0.001) موثرند؛ و این تاثیرها در مرحله پیگیری پایدار مانده است. نتیجه‌گیری: از آن‌جا که آموزش تنظیم هیجان، بر تعامل فرد با هم‌سال‌ها و اجتماع به شکل مستقیم تاثیرگذار است، و از سوی دیگر به نظر می رسد شامل مولفه ذهن‌آگاهی نیز باشد تا فرد بتواند به تنظیم هیجان خویش بپردازد، از این رو می‌توان آن را نسبت به آموزش ذهن‌آگاهی برایارتقای سطح سازگاری و کاهش نشانگان کاستی توجه/فزون‌کنشی دانش‌آموزان روش موثرتری به‌شمار آورد.