تاثیر بقایای علف‌کش پرومترین بر زیست توده میکروبی خاک و گیاهان زراعی مختلف از طریق زیست سنجی

پرومترینیکی از علف‌کش‌های خانواده تریازین می‌باشد که به‌واسطه پایداری نسبتاً بالایش می‌تواند روی محصولات حساس در تناوب اثر پسمانی و سمیت داشته باشد. این مطالعه به صورت فاکتوریل و در قالب طرح آماری کاملا تصادفی (crd) در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال 1393 و به منظور ارزیابی حساسیت گیاهان زراعی کاهو، جو، کلزا و چغندرقند به بقایای مختلف علف‌کش پرومترین در خاک (0، 0033/0، 0166/0، 033/0، 066/0، 1/0 و 166/0 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) انجام شد. 30 روز پس از سبز‌شدن گیاهان، زیست‌توده اندام‌های هوایی و ریشه گیاهان مورد مطالعه اندازه‌گیری شد. جهت تحلیل نتایج آزمایش ضمن آنالیز واریانس داده‌ها، پاسخ گیاهان مورد آزمایش به بقایای علف‌کش پرومترین از طریق برازش داده‌های زیست‌توده ساقه به معادله‌های 3 و 4 پارامتری سیگموئیدی و محاسبه مقدار بقایای پرومترین برای 50 درصد بازدارندگی رشد اندام‌های هوایی گیاهان انجام شد. در آزمایش دیگر نیز تاثیر غلظت های مختلف پرومترین (0، 0033/0، 0166/0، 033/0، 066/0، 1/0 و 166/0 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) بر فعالیت میکروبی خاک با استفاده از شاخص زیست توده میکروبی خاک و با روش تیتراسیون سود ارزیابی شد. نتایج آزمایش نشان داد که بقایای پرومترین در خاک تاثیر معنی‌داری بر جوانه زنی گیاهان نداشت ولی با افزایش غلظت پرومترین وزن خشک ریشه و اندام‌های هوایی همه گیاهان به‌طور معنی‌داری (p<0.01) کاهش پیدا کرد. پاسخ گیاهان مورد مطالعه به بقایای پرومترین در خاک متفاوت بود. کلزا با داشتن کمترین ed50 (0137/0 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) به عنوان حساس‌ترین گیاه و جو با داشتن بیشترین ed50 (0282/0 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) به عنوان مقاوم‌ترین گیاه به بقایای پرومترین شناخته شدند. سایر گیاهان زراعی بر اساس شاخص مذکور از نظر حساسیت به بقایای پرومترین به صورت کلزا > کاهو > چغندرقند > جو طبقه‌بندی شدند. نتایج آزمایش تاثیر پرومترین بر زیست توده میکروبی خاک نشان داد که بقایای شبیه سازی شده پرومترین در خاک تاثیر منفی معنی‌داری بر زیست توده میکروبی خاک داشت (0/01>p). به طوری که با افزایش غلظت بقایای پرومترین، زیست توده میکروبی کربن، نیتروژن و زیست توده میکروبی خاک به طور معنی داری کاهش یافت.