اثر سطوح مختلف کود دامی بر ترکیب و تنوع علف‌های هرز در کشت مخلوط سیر (Allium sativum L.) و اسفناج (Spinacia oleracea L.)

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف کود دامی بر تنوع و تراکم علف‌های هرز در الگوهای مختلف کشت سیر و اسفناج، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 91- 1390 انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل سه سطح کود گاوی (0، 10 و 20 تن در هکتار) در کرت‌های اصلی و شش نوع الگوی کشت (تک‌کشتی سیر، تک‌کشتی اسفناج و کشت مخلوط ردیفی سیر و اسفناج با نسبت‌های 1:1، 2:2، 3:3 و4:4) در کرت‌های فرعی بود. نتایج نشان داد که در سه نمونه‌برداری علف های هرز، اثر سطوح مختلف کود دامی فقط بر تراکم علف‌های هرز در نمونه‌برداری دوم و سوم و وزن خشک علف‌های هرز در نمونه‌برداری سوم معنی‌دار بود. در نمونه‌برداری دوم، بیش‌ترین تراکم علف‌های هرز در شرایط عدم اعمال کود دامی حاصل شد که اختلاف معنی‌داری با سطح کودی 10 تن در هکتار نداشت اما این پارامتر در مرحله سوم نمونه‌برداری از روند مشابه با مرحله دوم تبعیت نکرد. در مرحله سوم نمونه‌برداری نیز بیش‌ترین وزن خشک علف‌های هرز در شرایط عدم اعمال کود دامی به مقدار 50/189 گرم در متر مربع حاصل شد. بیش‌ترین وزن خشک و تراکم کل علف‌های هرز در کلیه مراحل نمونه‌برداری به استثنای تراکم علف‌های هرز در مرحله سوم نمونه‌برداری، در تک کشتی گیاه سیر مشاهده شد. نتایج اثر متقابل تیمارهای کودی و الگوی کشت نشان داد که بیش‌ترین و کم‌ترین تراکم کل علف‌های هرز در مرحله اول نمونه‌برداری به ترتیب در الگوی تک‌کشتی سیر در شرایط کودی 20 تن در هکتار و تک‌کشتی اسفناج در شرایط عدم کاربرد کود و 10 تن در هکتار کود دامی مشاهده شد. هم‌چنین در مراحل دوم و سوم نمونه‌برداری، به ترتیب تیمار کود دامی 20 تن در هکتار با الگوی کاشت 3:3 سیر و اسفناج و تیمار کود دامی 10 تن در هکتار با الگوی تک‌کشتی سیر دارای کم‌ترین تراکم کل علف‌های هرز بودند. هم‌چنین همبستگی منفی معنی‌داری بین وزن خشک کل گیاهان زراعی با وزن خشک و تراکم کل علف‌های هرز در واحد سطح مشاهده شد. در کلیه مراحل نمونه‌برداری، بیش‌ترین شاخص‌های تنوع شانون و سیمپسون در الگوی تک‌کشتی اسفناج، تحت تیمار کودی 10 تن در هکتار کود دامی مشاهده شد. به طورکلی در زمان بسته شدن پوشش گیاهی (مرحله سوم نمونه‌برداری) در بین الگوهای کشت مخلوط مورد بررسی، الگوی کشت 4:4 اسفناج و سیر در شرایط اعمال 10 تن در هکتار کود دامی دارای کم‌ترین وزن خشک و تراکم علف‌های هرز در واحد سطح بود، اما کم‌ترین میزان شاخص‌های تنوع شانون، مارگالوف و سمپسون در الگوی کشت 3:3 در شرایط اعمال 20 تن در هکتار کود دامی حاصل شد.