ارزیابی بر‏هم‏کنش نیتروژن با علف‏کش‏ بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم (triticum aestivum l.) در رقابت با علف‏های هرز

با هدف بررسی عملکرد گندم در رقابت با علف‏های هرز تحت سطوح مختلف نیتروژن و علف‏کش، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر در سال زراعی 1398-1397 با آرایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل: چهار سطح علف‏کش مت‏سولفورون + سولفوسولفورون (صفر، 38، 40 و 48 گرم در هکتار) 30 روز پس از کاشت و پنج سطح نیتروژن (0، 60، 120، 180 و 240 کیلو‏گرم در هکتار) بودند. کنترل مکانیکی با دست به‏عنوان شاهد در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر تیمار علف‏کش بر وزن هزار دانه معنی‏دار بود. به‌طوری‌که افزایش دوز علف‏کش تا 48 گرم در هکتار، افزایش وزن هزار دانه را به‏اندازه تیمار شاهد (وجین دستی) بالا برد. اثر نیتروژن و علف‏کش بر تعداد سنبله نیز معنی‏دار بود. با افزایش مقدار نیتروژن تا 120 کیلو‏گرم در هکتار تعداد سنبله افزایش یافت. این تغییرات در مقادیر نیتروژن بالاتر از 120 کیلو‏گرم در هکتار معنی‏دار نبود. اثر متقابل نیتروژن و علف‏کش بر عملکرد دانه و ماده خشک گندم و علف هرز معنی‏دار بود. با افزایش نیتروژن، عملکرد و ماده خشک گندم در دوزهای بالاتر علف‏کش افزایش و در دوزهای پایین، کاهش یافت. در سطوح پایین نیتروژن، بین سطوح علف‏کش به لحاظ عملکرد دانه تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد. بیش‏ترین عملکرد دانه و کم‏ترین ماده خشک علف هرز به‏ترتیب با 5026.3 و 178 کیلوگرم در هکتار در تیمار 240 کیلوگرم نیتروژن + 48 گرم علف‏کش در هکتار به‏دست آمد. همبستگی منفی و معنی‏دار ماده خشک گندم و علف‏های هرز، وجود ارتباط نزدیک در برهم‏کنش تیمارها را نشان داد. از این رو می‏توان از طریق اعمال ترکیب مناسب نیتروژن و علف‏کش در مدیریت تلفیقی علف‏های هرز گندم بهره جست.

evaluation of nitrogen-herbicide interaction on wheat yield and yield components in competition with weed

introductionincreasing the competitiveness of crops through the use of nitrogen fertilizers and herbicides is an important part of integrated weed management. in recent years, concern over the environmental effects, costs of cultivation, and long-term efficacy of conventional weed management systems have led to increasing number of researchers to seek alternative systems that are less reliant on herbicides and more reliant on ecological processes. this research was conducted with the aim of studying the interaction of different levels of herbicide and nitrogen on weed control and wheat yield improvement.materials and methodsa field study was conducted at agronomy research farm, islamic azad university during 2018-19 with factorial arrangement in a randomized complete block design with four replications. four herbicide levels (0, 32, 40 and 48 g. metsulfuron-methyl plus sulfosulfuron. ha-1) were applied as early post-emergence application (30 das) and five nitrogen levels (0. 60, 120, 180 and 240 kg.ha-1). hand weeding (control) was applied to compare other treatments. results and discussionresults showed that nitrogen × herbicide interaction was significant on grain yield and dry matter of wheat and weed. grain yield and dry matter of wheat significantly decreased with increasing nitrogen at lower herbicide levels. the effect of herbicide treatment on 1000 grain weight was significant. so that increasing the dose of herbicide up to 48 g.ha-1 increased 1000 grain weight as much as the control treatment. the effect of nitrogen and herbicide on the number of spikes was also significant. by increasing the amount of nitrogen up to 120 kg.ha-1, the number of spike increased. the results showed that the mutual effect of nitrogen and herbicide on grain yield and dry matter of wheat and weed was significant. with the increasing of nitrogen, the grain yield and dry matter of wheat increased in higher herbicide doses and decreased in lower dosed. at low levels of nitrogen, no significant difference was observed between herbicide levels in terms of grain yield and dry matter of weeds, which indicates the higher competitiveness of wheat at low levels of nitrogen and no need to use herbicides. at the same time, at high levels of nitrogen, wheat yield increases at much slower rate than weeds. therefore, in terms of nitrogen consumption, we will have to use more herbicides in intensive cropping system.negative and significant correlation of dry matter of wheat and weeds showed the existence of a close relationship in the interaction of treatments. therefore, it is possible to use the combination of nitrogen substitutes and herbicides in the integrated management of wheat weeds. conclusionin general, it was observed in this research that with the increase of nitrogen fertilizer, the competitive ability of wheat against weeds decreases, probably due to the higher efficiency of nitrogen consumption in weeds. if weeds are not properly controlled, we will see a significant decrease in wheat grain yield at high nitrogen levels.