تاثیر برخی ترکیبات سمی گیاهی و ایمیداکلوپراید بر پارامتر‌های بیو‌شیمیایی سر‌خرطومی‌حنایی‌خرما (Rhynchophorus Ferrugineus Olivier)

امروزه مبارزه با سرخرطومی حنایی خرما بعنوان آفت قرنطینه ای و مخرب نخلستان ها بدلیل تغذیه از قسمت های داخلی تنه درخت، صرفاً به مبارزه شیمیایی محدود گردیده که کاربرد بی رویه آفت کش های مختلف مانند ایمیداکلوپراید باعث بروز مقاومت این حشره شده است. در این پژوهش اثر کشندگی ترکیبات سمی گیاهی شامل اسانس سیر و متابولیت های ثانویه ی آن (دی آلیل دی سولفاید، دی آلیل تری سولفاید) و اسانس اکالیپتوس و متابولیت‌های ثانویه آن (1و8سینئول، آرومادندرن) بر فعالیت آنزیمی (استرازهای عمومی، گلوتاتیون استرانسفراز، استیل کولین استراز) سرخرطومی حنایی‌خرما مطالعه و با ایمیداکلوپراید (فرم تجاری و ماده تکنیکال) مقایسه شدند. حشرات بالغ (نر و ماده) از نخلستان‌های آلوده سراوان جمع آوری و در آزمایشگاه (3±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره نوری 12:12 ساعت تاریکی: روشنایی) پرورش یافتند. آزمایش های زیست سنجی روی لاروهای همسن (سن دوم) انجام شد. اثرات سمی تمام ترکیبات سمی به طور جداگانه و در حالت های اختلاط دوگانه بررسی شدند. همچنین اثر حالت های اختلاط دوگانه و مقادیر lc25 و lc50 وضعیت انفرادی هر ترکیب سمی بر میزان فعالیت آنزیم های اشاره شده در 24 ساعت پس از تیمار ارزیابی شد. مقادیر غلظت کشنده بیست و پنج درصد (lc25) و غلظت کشنده پنجاه درصد (lc50) برای اسانس سیر، دی آلیل دی سولفاید، دی آلیل تری سولفاید به ترتیب برابر با 9.23 و 23.61 ، 2.33 و 4.64 ، 2.75 و 5.01 میکرولیتر بر میلی لیتر ؛ برای اسانس اکالیپتوس، 1و8سینئول، آرومادندرن به ترتیب برابر با 12.46 و 33.41 ، 4.26 و 7.83 ، 3.68 و 7.84 میکرولیتر بر میلی لیتر و برای فرم تجاری و ماده تکنیکال ایمیداکلوپراید به ترتیب برابر با 0.012 و 0.025 و 0.009 و 0.004 میکرولیتر بر میلی لیتر تعیین شدند. اختلاط دوگانه lc50+lc50 شامل دی آلیل تری سولفاید+ ماده تکنیکال ایمیداکلوپراید ، دی آلیل تری سولفاید+ آرومادندرن ، دی آلیل تری‌سولفاید+ 1و8سینئول ، دی آلیل دی سولفاید+ ماده تکنیکال ایمیداکلوپراید ، دی آلیل دی سولفاید+ آرومادندرن ، دی آلیل دی سولفاید+ 1و8سینئول اثرات هم افزایی داشتند. نتایج، افزایش معنی دار فعالیت استرازهای عمومی و گلوتاتیون استرانسفراز را در لاروهای تیمار شده با وضعیت انفرادی ترکیبات سمی و حالت های اختلاط دوگانه کاهش فعالیت گلوتاتیون اس ترنسفراز را سبب شدند. کاهش معنی دار فعالیت استیل کولین استراز در همه تیمارها مشاهده شد. نتایج نشان داد که کمترین و بیشترین غلظت ترکیبات سمی مورد مطالعه برای 50 درصد مهار آنزیم استیل کولین استراز با غلظت 0.328 میکرولیتر بر میلی لیتر اختلاط دوگانه دی‌آلیل تری سولفاید+1و8سینئول و 4.485 میکرولیتر بر میلی لیتر اسانس سیر بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین (80.30 درصد) و کمترین (6.50 درصد) میزان مهار استیل کولین استراز به ترتیب توسط غلظت 2 میکرولیتر بر میلی لیتر دی آلیل تری سولفاید+1و8سینئول و غلظت 0.1 میکرولیتر بر میلی لیتر فرم تجاری ایمیداکلوپراید بدست آمد. علیرغم کنترل بهتر سرخرطومی حنایی خرما پس از تیمار با ایمیداکلوپرید در مقایسه با ترکیبات سمی گیاهی (اسانس ها و متابولیت های ثانویه)، مقاومت در برابر این آفت کش به دلیل قرار گرفتن در معرض طولانی مدت به اثبات رسیده است. بنابراین باتوجه نتایج اثرات هم افزایی متابولیت های ثانویه با هم یا حتی با ایمیداکلوپراید، کاهش فعالیت آنزیم های سم زدا و همچنین استیل کولین استراز مشاهده شد که بیانگر این نکته کلیدی است که آنزیم ها قادر به حذف حالت های اختلاط دوگانه از همولنف سرخرطومی حنایی خرما نبوده اند، در نتیجه می توانند در مدیریت این آفت نقش موثری ایفا نمایند. همچنین، برای افزایش کارایی متابولیت های ثانویه نیاز است تا انواع فرمولاسیون های آنها مانند نانوفرمولاسیون ها جهت افزایش پایداری آنها در محیط مورد ارزیابی قرار گیرد. با توجه به کارآیی بالای حالت های اختلاط دوگانه ترکیبات سمی بر فیزیولوژی سرخرطومی حنایی خرما، می توان با آزمایش های تکمیلی در سطح نخلستان ها به امکان جایگزینی آنها با آفت کش امیدوار بود.

Effect of some Botanicals and Imidacloprid on the Biochemical Parameters of Red Palm Weevil (Rhynchophorus ferrugineus Olivier)

Introduction: Today, the control of Rhynchophorus ferrugineus Olivier (Coleoptera: Curculionidae) as quarantine and destructive pest of date plantation due to the inner parts of the tree trunk is limited to chemical control that indiscriminate application of different types of pesticides such as imidacloprid has caused the resistance of this insect. In this study, the lethal effect of botanical compounds including garlic essential oil and its secondary metabolites (diallyl disulfide, diallyl trisulfide) and eucalyptus essential oil and its secondary metabolites (1,8cineole, aromadendrene) on enzymatic activity (general esterases, glutathione Stransferase, acetylcholinesterase in red palm weevil were studied and compared with imidacloprid (commercial form and technical substance). Materials and Methods: Adults (Male and female) of R. ferrugineus (red palm weevil) were collected from infected date palm plantations in Saravan (Iran) and transferred to the laboratory for propagation (25±3°C, 60±5% relative humidity, 12:12h light: dark cycle). Bioassay tests were performed on larvae of the same age (2nd instar). The toxic effects of all compounds were investigated separately and in binary mixtures. The bioassay experiment was performed using a topicalfumigant method in three replications (10 larvae per replicate) in a completely randomized design. Two μl of different lethal concentrations (LCs) of chemicals were poured on the anterior part of the 2nd instar larval thorax and they were transferred to 8 cm Petri dishes. The mortalities were recorded 24 hours after treatment. Lethal concentrations of LC25 and LC50 were calculated using SPSS software version 21. Then, binary mixtures of LC25 and LC50 concentrations (LC25+LC25, LC50+LC25, LC50+LC50) of the studied compounds were performed to investigate the additive, synergistic, and antagonistic effects with a similar bioassay method. Enzymatic assays were performed using conventional methods. The effect of these binary mixtures, as well as LC25 and LC50 values of the individual status of each toxic compound on the activity of the mentioned enzymes, were evaluated 24 hours after treatment. Lethal concentrations (25 and 50%) and inhibition concentration of 50% of acetylcholinesterase (IC50) activity were calculated using the probit model and SPSS (v. 21). Scatter diagrams and regression lines between different concentrations of chemicals for inhibition of acetylcholinesterase were calculated with Sigma Plot software version 12.3. Also, the comparison between lethal concentrations was performed using the ratio of lethal concentrations and 95% confidence interval. In addition, the mean comparison between the data obtained from biochemical experiments with SPSS software (v. 21) and the Tukey test was performed at a 5% level. Results and Discussion: The LC25 and LC50 values of garlic essential oil, diallyl disulfide, diallyl trisulfide were calculated as 9.23 and 23.61 , 2.33 and 4.64 , 2.75 and 5.01 µL mL1; for eucalyptus essential oil, 1,8cineole, aromadendrene were as 12.46 and 33.41 , 4.26 and 7.83 , 3.68 and 7.84 µL mL1 and for commercial form and technical substance imidacloprid were as 0.012 and 0.025 and 0.009 and 0.004 µL mL1, respectively. Results showed that the binary mixtures of LC50+LC50 including diallyl trisulfide+imidaclopride technical substance , diallyl trisulfide+aromadendrene , diallyl trisulfide+1,8cineole , diallyl disulfide+technical substance imidacloprid , diallyl disulfide+aromadendrene , diallyl disulfide+1,8cineole had synergistic effects. The results showed a significant increase in general esterases and glutathione Stransferase activity in the larvae treated with the individual status and binary mixtures. A significant decrease in acetylcholinesterase activity was observed in all treatments. Results showed that the lowest and highest concentrations of the studied toxic compounds for 50% inhibition of acetylcholinesterase activity were obtained by 0.328 mg ml1 of diallyl trisulfide+1,8cineole and 4.485 mg ml1 of garlic essential oil, respectively. In addition, the results showed that the highest (80.30%) and lowest (6.50%) levels of acetylcholinesterase inhibition were obtained by 2 μl ml1 of diallyl trisulfide+1,8cineole and 0.1 μl ml1 of the commercial form of imidacloprid. Conclusion: Despite the better control of red palm weevil after treatment with imidacloprid compare to botanical insecticides (essential oils and secondary metabolites), however, the resistance to this pesticide has been demonstrated because of longterm exposure. Therefore, according to the results of the synergistic effects of secondary metabolites together or even with imidacloprid, a decrease in the activity of detoxifying enzymes, as well as acetylcholinesterase, was observed, which may indicate the key point that these enzymes have not been able to eliminate these binary mixtures from the hemolymph of red palm weevil, so they could play an effective role in the management of this pest. Therefore, it can be hoped that plant essential oils can control red palm weevil in palm plantation alone or in binary mixture together or with other conventional pesticides. Further studies are needed to make a more confident decision in this regard. One of the problems of plant essential oils as well as their secondary metabolites is the low stability of these compounds in the environment, so one of the issues that can be paid more attention to is increasing their stability in the environment and how to release them in the environment, which can be done with various formulations such as nanoformulations, in particular, assume to solve this problem. Therefore, the study of the stability and formulation of plant essential oils and their secondary metabolites in the environment is a topic that should be considered in future research to be able to implement the potential ability of these compounds in agricultural pest management in practice.