اثرات آللوپاتیک عصاره آبی سورگوم و تلخه بر رشد گیاهچه و فعالیت‌ آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت در گندم، چغندرقند، سلمه‌تره و تاج خروس

امروزه در سیستم کشاورزی پایدار استفاده از توانایی آللوپاتیک گیاهان به‌عنوان روشی سودمند در مدیریت علف‌های هرز پیشنهاد شده است. در همین راستا، به‌منظور ارزیابی عکس‌العمل گندم، چغندرقند، سلمه‌تره و تاج‌خروس به اثرات آللوپاتیک عصاره آبی اندام هوایی سورگوم و تلخه، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال 1395 اجرا شد. تیمارها شامل عصاره آبی اندام هوایی تلخه و سورگوم و غلظت عصاره (شاهد، 5، 10 و 20 درصد حجمی) بودند. نتایج نشان داد وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه گندم، وزن تر و خشک ریشه سلمه‌تره تحت تاثیر ترکیب تیماری نوع عصاره با غلظت قرار گرفتند. در حالی‌که صفات رشدی چغندرقند و تاج خروس فقط تحت تاثیر غلظت عصاره واقع شدند. علاوه بر این، کاهش صفات رشدی تاج‌خروس با کاربرد عصاره آبی سورگوم بیشتر از عصاره تلخه بود. در حالی‌که اثر بازدارندگی عصاره آبی تلخه روی صفات رشدی گندم، چغندرقند و سلمه‌تره بیشتر از عصاره سورگوم بود. همچنین فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز، کاتالاز و پلی فنل اکسیداز، غلظت پرولین و میزان قند محلول تحت تاثیر غلظت عصاره آبی سورگوم و تلخه قرار گرفتند، به‌طوری‌که با افزایش غلظت عصاره فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت پراکسیداز، کاتالاز، پلیفنل‌اکسیداز و غلظت پرولین و قند محلول در همه گیاهان افزایش معنی‌داری پیدا کردند. بر اساس میانگین، کاربرد 20 درصد عصاره آبی تلخه و سورگوم فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، پراکسیداز، پلی‌فنل‌اکسیداز و غلظت پرولین گیاهان را به ترتیب 100/85، 62/02، 24/94 و 143/61 درصد نسبت به شاهد (عدم مصرف عصاره) افزایش داد. براساس کاهش رشد گیاهچه و افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت در این مطالعه می‌توان نتیجه گرفت که عصاره آبی سورگوم و تلخه می‌توانند به کنترل رشد علف‌های هرز به عنوان علفکش زیستی کمک نمایند.