واکنش ژنوتیپ های آفتابگردان به نژادهای زنگ puccinia helianthi در ایران

بیماری زنگ آفتابگردان یکی از مهم ‌ترین عوامل تهدید کنندۀ این گیاه در نواحی مهم کشت در ایران بوده و منابع مقاومت به آن در ژرم پلاسم میزبان دست یافتنی می باشد. طی سال 1389 نمونه ‌های برگ آفتابگردان آلوده به بیماری زنگ از استان های گلستان و آذر بایجان غربی جمع آوری شده و در مجموع هشت جدایه از این مناطق برای شناسایی نژادهای فیزیولوژیک روی رقم حساس رکورد مایه زنی گردیدند. سپس با روش تک پوستول کردن، عمل خالص سازی صورت گرفت. جدایه‌های قارچ پس از تولید انبوه در اتاقک های مجزای گلخانه بر روی سری نه تایی ارقام افتراقی آفتابگردان مایه زنی گردیدند. نتایج به دست آمده حاکی از تفاوت فیزیولوژیک جدایه های این دو منطقه و وجود دو نژاد مستقل می‌باشند. با توجه به تشابهات بیماری‌زایی روی لاین های افتراقی مشترک، نژادهای شمارۀ 302 و 300 به ترتیب برای مناطق گلیداغ (گلستان) و خوی در استان آذربایجان غربی معرفی می شوند. بررسی های مقاومت ژرم پلاسم آفتابگردان به بیماری زنگ نیز در شرایط کنترل شدۀ گلخانه صورت پذیرفت. این آزمایش ها با کاربرد روش مایه زنی گردپاشی با پودر تالک و استفاده از نژادهای شناسایی شده به اجرا در آمدند. نتایج حاصل نشان داد که هیبرید قاسم و لاین نگهدارندۀ باروری آن به نژاد 302 و هیبرید برزگر و لاین مربوطۀ آن به هر دو نژاد زنگ مقاوم هستند. از میان شش عدد تک بوته‌های مقاوم رقم گابور تنها ژنوتیپ g-445 در مقابل هر دو نژاد بیمارگر مقاومت داشت.