اثر اندازه روشنه‌های پوشش تاجی بر فعالیت‌های زیستی و اجزای ماده آلی خاک در یک توده جنگلی راش

در اکوسیستم‌های جنگلی، روشنه‌های پوشش تاجی اهمیت زیادی در چرخه عناصر غذایی دارند. در پژوهش حاضر، ارتباط سطوح مختلف روشنه‌ها (200، 400، 600 و >600 مترمربع) با مشخصه‌های زیستی (زی‌توده کرم‌های خاکی، تنفس میکروبی، معدنی شدن نیتروژن، زی‌توده میکربی کربن، زی‌توده میکروبی نیتروژن، کربن و نیتروژن آلی ذره‌ای) و فیزیکوشیمیایی (وزن مخصوص ظاهری، بافت، رطوبت، اسیدیته، کربن، نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کلسیم قابل‌جذب) خاک (عمق 150 سانتی‌متری) در جنگل‌های راش سردآبرود کلارآباد بررسی شد. نمونه‌برداری خاک از سه نقطه در بخش مرکزی هر روشنه و همچنین زیر تاج‌پوشش بسته صورت گرفت و یک نمونه ترکیبی از هر موقعیت برای بررسی به آزمایشگاه انتقال داده شد. مطابق با یافته‌ها، مشخصه‌های فیزیکوشیمیایی خاک (به‌جز محتوای سیلت و کلسیم قابل جذب) به‌طور معنی‌داری متاثر از سطوح مختلف روشنه‌ها بود. همچنین بیشترین تجمع کرم‌های خاکی در زیر تاج‌پوشش بسته بود و با افزایش سطح روشنه‌ها از جمعیت آنها کاسته شد. مقادیر مشخصه‌های تنفس میکربی، معدنی شدن نیتروژن، کربن و نیتروژن آلی ذره‌ای با افزایش سطح روشنه‌ها دارای روند افزایشی بود. زی‌توده میکروبی کربن در زیر تاج‌پوشش بسته نسبت به سطوح مختلف روشنه‌ها مقادیر بیشتری را نشان داد، درحالی که بیشترین مقدار زی‌توده میکروبی نیتروژن به روشنه‌های با سطح 400 مترمربع اختصاص داشت. مطابق پژوهش حاضر، بیشترین مقادیر مشخصه‌های زیستی و شیمیایی خاک به روشنه‌های تاجی با سطح 400 مترمربع اختصاص داشت و در روشنه‌های بزرگ‌تر به دلیل تجزیه زیاد و آبشویی‌های فراوان کاهش عناصر غذایی خاک مشاهده شد.