بررسی واکنش گونه راش به برخی متغیرهای محیطی با استفاده از تابع بتا و مقایسه آن با تابع گوسی (مطالعه موردی: جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود)

این پژوهش در بخش‌‌های پاتم، نم‌‌خانه، گرازبن، چلیر و بهاربن جنگل خیرود نوشهر متعلق به دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران صورت گرفت. به این منظور در تیپ‌هایی که در آنها گونه راش غالب بود، به روش تصادفی- طبقه بندی 190 قطعه نمونه دایره‌ای به مساحت 1000 متر مربع پیاده و در هر یک از آنها تعداد پایه‌های راش با قطر بیشتر از 5/7 سانتی‌‌متر، ارتفاع از سطح دریا و درصد شیب اندازه‌گیری و ثبت شد. همچنین در مرکز هر قطعه نمونه، از عمق 10-0 سانتی‌متری، نمونه‌برداری خاک صورت گرفت و متغیر بافت خاک، وزن مخصوص ظاهری و درصد رطوبت اشباع اندازه‌گیری شد. س‍‍‍‍‍‍‍پس تابع بتا و گوسی در چارچوب مدل خطی تعمیم‌یافته به هر یک از متغیرهای محیطی مورد بررسی برازش داده شد. با استفاده از درصد انحراف توجیه‌شده و مقایسه شکل منحنی حاصل از توابع گوسی و بتا، دو تابع ارزیابی شدند. تابع بتا نشان داد که برای ارتفاع از سطح دریا گونه راش دارای رفتاری چوله به چپ است. مقدار اپتیمم و دامنه اکولوژیک برای متغیر ارتفاع به‌ترتیب 1420 و 2150-300 متر تعیین شد. از نظر شیب، این گونه دارای اپتیمم 40 درصد و دامنه اکولوژیک 80-0 درصد است و رفتاری تک‌نمایی و متقارن نشان می‌دهد. مقدار بهینه درصد شن، رس و سیلت به‌ترتیب 25، 43 و 35 درصد محاسبه شد. دامنه بوم‌شناختی گونه راش برای شن (48-1 درصد)، رس (58-20 درصد) و سیلت (55-17 درصد) برآورد شد. به‌کارگیری تابع بتا نشان داد که گونه راش نسبت به وزن مخصوص ظاهری، رفتاری تک‌نمایی اما چوله به راست دارد و برای متغیر درصد رطوبت اشباع منحنی واکنش، تک‌نمایی و متقارن است. مقدار بهینه وزن مخصوص ظاهری خاک و درصد رطوبت اشباع با استفاده از تابع بتا به‌ترتیب 6/1 گرم بر سانتی‌متر مکعب و 50 درصد محاسبه شد. براساس نتایج، هرچند اختلاف تابع گوسی و تابع بتا بر اساس درصد انحراف توجیه‌شده خیلی چشمگیر نیست، تابع بتا توانسته است منحنی‌های چوله‌دار را به‌خوبی نمایان کند. در این تحقیق، گونه راش نسبت به متغیرهای مورد بررسی همیشه رفتار گوسی نشان نداد و می‌توان این فرض را که گونه راش نسبت به متغیرهای محیطی رفتاری تک‌نمایی و گوسی دارد رد کرد.