بررسی نگرش جنگل‌نشینان دربارۀ مدیریت حفظ و صیانت از منابع طبیعی استان گیلان

مقدمه: هدف این پژوهش بررسی نگرش روستاییان جنگل‌نشین به مدیریت جنگل، رضایت‌ آنها از نحوۀ ادارۀ جنگل‌ها و میزان مشارکت مردم در ادارۀ جنگل‌ها و مدیریت منابع طبیعی است.مواد و روش‌ها: جامعۀ آماری تحقیق با استفاده از روش پیمایشی دلفی از بین دهیاران روستاهای حاشیۀ جنگل‌ها به تعداد 50 نفر به‌صورت تصادفی انتخاب شد. پرسشنامه مشتمل بر نه محور اصلی مدیریت منابع طبیعی و 59 شاخص اجرایی بود. اعتبار یا روایی گویه‌ها از طریق رابطۀ لاوشه و اعتماد گزینه‌های تحقیق از آزمون آلفای کرونباخ تایید شد. برای هر شاخص، حاصل‌ضرب میانگین اهمیت براساس مقیاس لیکرت پنج درجه در وزن نرمالایز شاخص محاسبه شد.یافته‌ها: نتیجۀ آزمون آماری کروسکال والیس نشان داد که بین چهار گروه انتخابی اختلاف معنی‌داری از نظر شاخص‌های اجرایی ادارۀ جنگل‌ها و مدیریت منابع طبیعی وجود ندارد. طبق نتایج تحقیق، میزان رضایت‌ خبرگان محلی از نحوۀ کارکرد فعالیت‌های محوری دستگاه متولی منابع طبیعی در استان گیلان در مجموع ضعیف اعلام شد. محورهای حفاظت و صیانت، آموزش، مشارکت مردم برای اداره و حفاظت جنگل دارای بیشترین اثرگذاری و ارزش هستند. در بهره‌برداری، بیشترین ارزش به فعالیت‌های زراعت چوب، بهره‌برداری محلی و ظرفیت گردشگری داده شد. شاخص‌های حفاظت و صیانت جنگل در راستای مدیریت، مهم‌ترین عوامل تخریب جنگل‌ها ارزشگذاری شد. رضایت از همۀ شاخص‌های احیا و بازسازی جنگل‌های مخروبه (پنج شاخص) در درجۀ ضعیف قرار داشت. از نظر اثرگذاری معیار محور تقویت فرهنگ منابع طبیعی، ترویج مشارکت مردم برای ادارۀ جنگل‌ها، شاخص‌های مشارکت مردم در اطفای حریق، فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد برای حفاظت و نگهداری منابع طبیعی و مشارکت مردم در حفاظت جنگل از طریق گزارش موارد تخریب منابع طبیعی و رسیدگی به همۀ گزارش‌های مردمی به‌ترتیب در رتبه‌های اول تا سوم قرار گرفتند.نتیجه‌گیری: نگرش رهبران محلی جنگل‌نشین به عملکرد ادارۀ جنگل‌ها و مدیریت منابع طبیعی نشان‌دهندۀ رضایت متوسط تا کم است که باید با افزایش مشارکت جوامع محلی، تاثیرپذیری مثبت پروژه‌ها بر معیشت جنگل‌نشینان و تقویت اقدامات اجرایی لازم در زمینۀ حفاظت، احیا، بازسازی و بهره‌برداری اصولی بهبود یابد.

investigating the attitude of forest dwellers regarding the management of preservation and protection of natural resources in guilan province

introduction: the purpose of this research is to investigate the attitude of forest-dwelling villagers towards forest management, their satisfaction with the way forests are managed, and the level of people’s participation in forest administration and natural resources management.material and methods: the statistical population of the research including 50 individuals was selected randomly from among the villagers of the villages on the edge of the forests using the delphi survey method. the questionnaire included nine main topics of natural resource management and 59 executative indicators. the validity of the items was confirmed through the lavache relationship and the reliability of the research options was confirmed by cronbach’s alpha test. for each index, the product of the average importance was calculated based on the 5-point likert scale in the normalized weight of the index.results: the result of the kruskal wallis statistical test showed that there is no significant difference between the experts of 4 selected cities in terms of executive indicators of natural resources and forest management. according to the results of this research, the level of satisfaction of local experts with the functioning of the core activities of the natural resources custodian in gilan province was declared to be weak. the topics of protection and conservation, education, people’s participation for forest administration and protection have the most impact and value. in exploitation, the most value was given to wood farming activities, local exploitation and tourism capacity. the indicators of forest protection and preservation in line with management, the most important factors of forest destruction were valued. satisfaction with all indicators of restoration and reconstruction of damaged forests (5 indicators) was at a low level. in terms of the effectiveness of the index of people’s participation in fire fighting, the activities of ngos (non-governmental organizations) for the protection and maintenance of natural resources and the reporting of cases of destruction of natural resources by people (people’s participation in forest protection) and handling all public reports, were ranked first to third, respectively.conclusion: the attitude of the local forest-dwelling leaders towards the performance of the forest administration and natural resources management shows moderate to low satisfaction, which is necessary to be improved by increasing the participation of local communities, the positive impact of the projects on the livelihood of the forest-dwellers and strengthening the implementation measures toward protection, restoration and reconstruction and principled exploitation.