ارزیابی تناسب سرزمین برای کاشت صنوبر

مقدمه: با توجه به اجرای طرح استراحت جنگل‌های شمال کشور، تلاش‌ها برای افزایش تولید چوب در کشور با استفاده از درختان تندرشد مورد توجه قرار گرفته و تشویق مالکان اراضی برای کشت این درختان افزایش یافته است. صنوبرها به‌سبب ویژگی‌های بسیار ممتاز، همواره در میان تولیدکنندگان چوب جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند. پرسش اساسی این است که کدام اراضی برای کاشت گونه‌های تندرشد مناسب و اقتصادی است. هدف از این تحقیق با استفاده از روش کمّی ارزیابی اراضی برای گیاهان خاص، منتج از روش فائو، نیازهای گونۀ صنوبر .(populus nigra l.) به‌عنوان یکی از رایج‌ترین گونه‌های تندرشد کشور تهیه و ارزیابی شد.مواد و روش‌ها: حدود نیازهای ادافیکی و اقلیمی این گونه با استفاده از منابع کتابخانه‌ای موجود، نتایج موجود در آزمایشگاه خاک موسسۀ تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور و بازدیدهای میدانی (حفر خاک‌رخ) گردآوری و درجه‌بندی شد. درجه‌بندی کمّی ویژگی‌های اقلیمی و خاکی در پنج طبقۀ مناسب (s1)، تناسب متوسط (s2)، تناسب کم یا بحرانی (s3)، نامناسب نامشخص (n1) و نامناسب دائمی (n2) صورت گرفت. برای اعتبارسنجی نتایج، ارزیابی کمی تناسب اراضی برای صنوبرکاری در شش تیپ مهم خاک شامل قهوه‌ای جنگلی نوشهر، پدزولیک قهوه‌ای خاکستری با مواد آلی زیاد نوشهر، رگوسول آبرفتی چمستان، راندزین چمستان، پسدوگلی چالوس و کمبی‌سول آبرفتی کرج با روش پارامتریک (ریشۀ دوم) انجام گرفت.یافته‌ها: نتایج نشان داد که از نظر اقلیمی، صنوبر در مناطق مرطوب و نیمه‌مرطوب به‌صورت دیم کشت می‌شود و مناطق دارای بارندگی بین 1500 تا 1800 میلی‌متر مناسب‌ترین شرایط را برای رشد به‌صورت دیم فراهم می‌کنند. در مناطق نیمه‌خشک با بارندگی کمتر به‌طور معمول از طریق آبیاری، نیاز آبی برآورده می‌شود. صنوبر از نظر دمایی به‌طور معمول در آب‌وهوای معتدل رشد می‌کند و مناسب‌ترین میانگین دما برای رشد آن بین 16-11 درجۀ سانتی‌گراد است. مناسب‌ترین خاک‌ برای صنوبر، خاک دارای بافت سبک تا متوسط با ساختمان دانه‌ای یا مکعبی، با زهکشی مناسب تا سریع و نبود آب زیرزمینی زیاد با حضور کاتیون‌های کلسیم و منیزیم کافی است.نتیجه‌گیری: خاک‌هایی با زهکشی ناقص و بافت سنگین تا خیلی سنگین شرایط مناسبی برای رشد صنوبر فراهم نمی‌کنند. از نظر ارزیابی کمّی نیز خاک‌های آبرفتی رگوسول با بافت متوسط که حاصل رسوبگذاری رودخانه‌ها در مخروط‌افکنه‌هاست مناسب‌ترین محیط را برای کاشت صنوبر فراهم کرده‌اند.

land suitability evaluation for poplar plantation

introduction: the implementation of the forest restoration plan in the northern region of iran has led to an increase in efforts to enhance wood production through the cultivation of poplar seedling. particularly, poplar trees hold a significant position among wood producers due to their distinctive features. the key consideration revolves around identifying suitable and cost-effective lands for planting fast-growing species. purpose of this study focuses on assessing the land suitability for poplar (populus nigra l.), a prevalent forest species in the country, through a quantitative land evaluation method based on the fao approach.material and methods: the research gathered and classified the edaphic and climatic requirements of poplar tree by utilizing various library resources, data from the soil laboratory of the research institute of forests and ranglands, and field survey (soil profiles). the climatic and soil characteristics were quantitatively classified into five categories: highly suitable (s1), moderately suitable (s2), low/critically suitable (s3), the quantitative classification of soil and climate properties was done in five classes: suitable (s1), moderate suitability (s2), low or critical suitability (s3), currently not suitable (n1) and permanent not suitable (n2). for validation, a quantitative assessment of land suitability for poplar cultivation was performed across six soil types, including nowshahr forest brown, nowshahr gray brown pedzolic rich in organic matter, chamestan alluvial regosol, chamestan rendezina, chalous  pseudogley , and karaj alluvial cambisol, using a parametric method (second root).findings: results indicate that spruce thrives in wet and semi-humid regions in a dry-type manner, with ideal conditions found in areas receiving 1500-1800 mm of rainfall. in drier, semi-arid zones, irrigation is essential for meeting water requirements. optimal growth temperatures for spruce range from 11-16 degrees celsius in moderate climates. poplar flourishes in soils with a light to medium texture, granular or cubic structure, good to fast drainage, and low underground water levels with adequate calcium and magnesium cations.conclusion: the study showed that the most suitable soils for poplars have a light to medium texture with a granular or crumb structure, with adequate drainage, the absence of high groundwater and the sufficient amount of calcium and magnesium cations in the soil. soils with incomplete drainage and heavy texture do not provide suitable conditions for poplar plantations. in terms of quantitative evaluation, mollic udifluvents soils with medium texture had the highest score for poplar plantations.