تاثیر پساب آب‌شیرین‌کن بر برخی از خصوصیات رویشی نهال‌های حرا (avicennia marina forssk. vierh)

جنگل‌های مانگرو از بوم‌سازگان‌های شکننده‌ای است که به دخالت‌های انسانی بسیار حساس است. در این تحقیق برای نخستین بار، تاثیر پساب آب‌شیرین‌کن بر خصوصیات رویشی و درجۀ شادابی نهال‌های حرا بررسی شد. پس از جمع‌آوری بذرها از درختان مادری سالم و کشت آنها در شهریور 1399، بذرها با تیمارهای آبی با غلظت 0، 1، 2، 3، 5، 10 و 20 درصد پساب آب‌شیرین‌کن دو بار در روز آبیاری شدند. پس از شش ماه، خصوصیات رویشی در تیمارهای مختلف اندازه‌گیری و با استفاده از آنالیز واریانس یکطرفه مقایسه شد. درجۀ شادابی نهال‌ها نیز با آنالیز کروسکال- والیس مقایسه شد. براساس نتایج، رویش قطری (3.40 میلی‌متر)، رویش ارتفاعی (50.10 سانتی‌متر)، طول ریشه (33.58 سانتی‌متر) و سطح برگ (21.67 سانتی‌متر مربع) در تیمار شاهد بیشترین مقدار را داشت. همچنین تعداد برگ و درجۀ شادابی در تیمارهای مختلف، اختلاف معنی‌داری داشت. شایان ذکر است که شوری خاک در تیمار شاهد و پساب 20 درصد به‌ترتیب با مقادیر 24 و 30.41 میلی‌زیمنس بر سانتی‌متر کمترین و بیشترین مقدار را داشت (0.05<;p). نتایج نشان داد که پساب آب‌شیرین‌کن تاثیر منفی بر خصوصیات رویشی نهال‌های حرا دارد و افزایش غلظت، بر شدت تاثیرات منفی آن می‌افزاید. در مجموع نتایج، حد بحرانی تاثیر پساب بر خصوصیات رویشی نهال‌های حرا را می‌توان از غلظت 10 درصد گزارش کرد. بنابراین توصیه می‌شود برنامه‌های مدیریتی صحیحی در استفاده از آب‌شیرین‌کن و همچنین دفع پساب آن انجام گیرد تا آسیب به جنگل‌های مانگرو به کمترین حد برسد.

effects of desalination sewage on some vegetative characteristics of grey mangrove seedlings (avicennia marina forssk. vierh)

mangrove forests are fragile ecosystems that are very sensitive to human activities. for this purpose, in this study, for the first time, effects of desalination sewage on vegetative characteristics and vitality of mangrove seedlings have been investigated. after collecting propagules from healthy mother trees and planting them in september 2020, propagules were irrigated twice a day with water treatments of 0, 1, 2, 3, 5, 10 and 20% concentration of desalination sewage. after 6 months, vegetative characteristics and vitality of seedlings were measured in different treatments and compared using anova and kruskal wallis test. the results showed that diameter growth (3.40 mm), height growth (50.10 cm), root length (33.58 cm) and leaf area (21.67 cm2) were the highest in the control treatment. also, the number of leaves and the degree of vitality had significant differences in  different treatments. also, control and 20% concentration treatments (24 and 30.41 ms.cm) had the least and highest amounts of soil salinity (p<0.05), respectively. the results showed that desalination sewage has a negative role on the vegetative characteristics of mangrove seedlings. the higher concentration of desalination sewage, the greater negative effects on vegetative characteristics. totally, the critical effect of desalination sewage concentration on the vegetative characteristics of mangrove seedlings could be reported from 10% concentration. therefore, it was recommended to use suitable management programs in the use of desalination set and sewage remove in order to minimize the mangrove forest damages.