ارزیابی ویژگی‌های مکانیکی ریشۀ نهال برخی گونه‌های درختی

رفتار مکانیکی ریشۀ پوشش گیاهی به‌طور چشمگیری سازوکار مسلح‌سازی خاک و پایداری دامنه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هدف این پژوهش، تعیین ویژگی‌های مکانیکی ریشۀ نهال برخی گونه‌های درختی در بخش نمخانۀ جنگل خیرود بود. برای اندازه‌گیری ویژگی‌های مکانیکی ریشه از سه گونۀ افراپلت (acer velutinum boiss.)، ممرز (carpinus betulus l.) و راش (fagus orientalis lipsky.)، ده نمونه به‌طور کامل از خاک خارج شد. سپس تعداد کافی نمونۀ ریشه از هر گونه جمع‌آوری شد و آزمایش‌های مکانیکی روی آنها انجام گرفت. نتایج نشان داد که در هر سه گونه با افزایش قطر ریشه، نیروی کششی ریشه براساس رابطۀ توانی مثبت، و مقاومت کششی و مدول یانگ ریشه براساس رابطۀ توانی منفی تغییر می‌یابد. آنالیز کوواریانس نشان‌دهندۀ تفاوت نیروی کششی، مقاومت کششی و مدول یانگ ریشه در گونه‌های مختلف است. بر این اساس، میانگین نیروی کششی و مقاومت کششی برای گونۀ ممرز به‌ترتیب با 48 و 40 درصد بیشتر از گونۀ راش و افراپلت و میانگین مدول یانگ ریشۀ گونۀ راش با 38 درصد به‌طور معنی‌داری بیشتر از گونۀ ممرز و افراپلت بوده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که از ویژگی‌های مکانیکی ریشه می‌توان به‌عنوان عامل مهمی برای انتخاب نهال گونه‌های درختی در اهداف زیست‌مهندسی خاک استفاده کرد؛ بنابراین توصیه می‌شود این ویژگی‌ها در مدل‌های مسلح‌سازی خاک در نظر گرفته شوند.

Evaluating mechanical properties of seedling roots of some tree species

The mechanical behavior of vegetation roots significantly affects the mechanism of soil reinforcement and slope stability. The aim of the present study was to determine the mechanical properties of seedling roots of some tree species in the second district of Kheyrud forest. Ten samples of each species (beech (Fagus orientalis Lipsky.), hornbeam (Carpinus betulus L.) and, maple (Acer velutinum Boiss.)) completely extracted from soil and all roots were collected, then their mechanical properties were measured in the labratory. The results showed that in all species, the relation between root diameter and tensile force, was positive power law whereas the relation was negative power law for root diameter and tensile strength and also Young’s modulus. Results of ANCOVA showed that tensile force, tensile strength, and Young’s modulus were significantly different among species. Accordingly, the average tensile force and tensile strength for hornbeam species were 48 and 40% higher than beech and maple species, respectively and the average Young’s modulus of beech species was 38% higher than hornbeam and maple species. The findings of this work show that the mechanical properties of the roots can be used as an indicator in selecting species for soil bioengineering purposes. Therefore, it is recommended that these properties be considered in soil reinforcement modeling.