برآورد مشخصه‌های اکوهیدرولوژیک تاج‌پوشش توده‌های راش شرقی و بلندمازو در ناحیۀ رویشی هیرکانی

محاسبة مقدار مشخصه‌های اکوهیدرولوژیک تاج‌پوشش درختان، گام اصلی در مدل‌سازی توزیع اجزای باران در هنگام برخورد با تاج‌پوشش است. با این کار می‌توان مقادیر تاج‌بارش، ساقاب و باران‌ربایی را در هر رخداد باران پیش‌بینی کرد. هدف این پژوهش، بررسی اکوهیدرولوژی تاج‌پوشش درختان سه تودۀ راش شرقی (fagus orientalis lipsky) و سه تودۀ بلندمازو (quercus castaneifolia c. a. mey.) در ناحیۀ رویشی هیرکانی در مقیاس زمانی سالانه بود. مشخصه‌های بررسی‌شده شامل نقطۀ اشباع آب تاج‌پوشش، ظرفیت نگهداری آب تاج‌پوشش، ضریب تاج‌بارش مستقیم و نسبت تبخیر به شدت باران در زمان بارندگی بود. میانگین نقطۀ اشباع آب تاج‌پوشش در بلندمازو 5.37 میلی‌متر و در راش شرقی 6.29 میلی‌متر بود. همچنین به‌طور متوسط، ظرفیت نگهداری آب تاج‌پوشش راش شرقی با مقدار 2.08 میلی‌متر بیشتر از بلندمازو (1.15 میلی‌متر) بود. متوسط مقدار باران در توده‌های بلندمازو و راش شرقی به‌ترتیب 20.0 و 16.2 میلی‌متر اندازه‌گیری شد. میانگین باران‌ربایی نسبی در راش شرقی (36.9 درصد) اندکی بیشتر از بلندمازو (33.5 درصد) حاصل شد. میانگین ضریب تاج‌بارش مستقیم و نسبت تبخیر در زمان بارندگی به شدت باران در راش شرقی 0.50 و 0.25 و در بلندمازو 0.71 و 0.36 محاسبه شد. با دانستن مقادیر مشخصه‌های اکوهیدرولوژیک تاج‌پوشش می‌توان در توده‌های با مقدار زیاد ظرفیت نگهداری آب تاج‌پوشش و مقدار کم ضریب تاج‌بارش، تیمارهای جنگل‌شناسی تنک کردن و هرس کردن را اعمال کرد و از این طریق مقدار باران‌ربایی را کاهش داد.

Estimation of canopy ecohydrological parameters of oriental beech and chestnut-leaved oak stands in Hyrcanian vegetation region

Calculating the amount of canopy ecohydrological parameters is the main step in rainfall partitioning modeling, and by calculating the amount of ecohydrological parameters, it is possible to predict the amount of throughfall, stemflow, and rainfall interception per rain storm. Therefore, this study aimed to evaluate the canopy echohydrological parameters of three oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) stands and three chestnutleaved oak (Quercus castaneifolia C. A. Mey.) located in the Hyrcanian vegetation region in the annualbased time scale. The ecohydrological parameters studied included canopy saturation point, canopy water storage capacity, free throughfall coefficient, and the ratio of mean evaporation rate from canopy to the mean rainfall intensity. On average, the canopy saturation point was 5.37 mm in the chestnutleaved oak and 6.29 mm in the oriental beech. Also, on average, the canopy water storage capacity of the oriental beech (2.08 mm) was higher than that of the chestnutleaved oak (1.15 mm). The mean rainfall magnitudes in the chestnutleaved oak and oriental beech stands were 20.0 and 16.2 mm, respectively. The average relative interception in the oriental beech (36.9%) was slightly higher than the chestnutleaved oak (33.5%). The average free throughfall coefficient and the ratio of mean evaporation rate from canopy to the mean rainfall intensity were calculated to be 0.50 and 0.25 for the oriental beech and 0.71 and 0.36 for the chestnutleaved oak. By knowing the values of canopy ecohydrological parameters, thinning and pruning silvicultural treatments can be applied in stands with high water storage capacity and low free throughfall coefficient to reduce rainfall interception.