پایش، پیش‌بینی و تحلیل روند تغییر چهل‌سالۀ پوشش/کاربری اراضی اطراف شهر یاسوج

این پژوهش با هدف تعیین و تحلیل تغییرات پوشش/کاربری اراضی در اطراف شهر یاسوج و تعیین شدت تخریب منابع طبیعی در اثر رشد شهرنشینی و پیش‌بینی روند آن در آینده انجام‌ گرفته است. بدین منظور، در ابتدا داده‌های ماهواره‌ای لندست 5 و 8 در مردادماه سال‌های 1368، 1378، 1388 و 1398 از پایگاه اطلاعاتی سازمان زمین‌شناسی ایالات ‌متحدۀ آمریکا دانلود شد. پس از اصلاحات رادیومتری و اتمسفری لازم، لایه‌های داده آماده‌سازی شد و با ایجاد مجموعۀ داده، نقشۀ طبقه‌بندی پوشش/کاربری زمین در محدودۀ تحقیق تهیه شد. سپس با استفاده از مدل سلول‌های خودکار مارکف، نقشۀ پوشش/کاربری برای سال 1408 پیش‌بینی و تهیه شد. نتایج نشان داد که مساحت مرتع و جنگل در سال‌های 1368 و 1398 به‌ترتیب از 22087 به 12381 و از 16095 به 15332 هکتار کاهش یافته است. بیشترین تخریب مرتع و جنگل بین سال‌های 1378 تا 1388 به وقوع پیوسته و در مقابل، سطح اراضی رهاشده، نواحی مسکونی و ساخت‌وساز افزایش یافته است. دقت الگوریتم احتمال حداکثر طبقه‌بندی با مقدار ضریب کاپای 0.77، 0.91، 0.89 و 0.9 و درصد صحت کلی 84.4، 93.9، 91.9 و 92.5 درصد به‌ترتیب برای سال‌های 1368، 1378، 1388 و 1398 نشان از تفکیک و تشخیص مناسب و بسیار خوب مدل طبقه‌بندی دارد. برمبنای نقشۀ پیش‌بینی سال 1408، روند تخریب و تبدیل پوشش مرتعی و جنگلی در طی 10 سال آینده همچنان ادامه خواهد داشت و سطح اراضی کشاورزی و ساخت‌وساز افزوده خواهد شد.

Monitoring, forecasting and analyzing the trend of 40 years of land cover/land use change around Yasuoj city

The aim of this study was to determine, analyze and predict changes in LC/LU and the destruction trend of natural resources due to the growth of urbanization around Yasouj city. For this purpose, first, Landsat 5 and 8 satellite data were downloaded in August 1989, 1999, 2009 and 2009 from the Geological Survey of the United States. With performing the required radiometric and atmospheric corrections, the data layers were prepared. After, by creating a data set, the land cover/land use classification maps were prepared. Then, the coverage / user map in 1408 was predicted and prepared using the Markov automatic cell model. The results showed that the area of the range and forest in 1989 and 2019 has decreased from 22087 to 12381 and 16095 to 15332 hectares, respectively. The highest destruction of ranges and forests occurred between 1999 and 2009, and in contrast, the area of follow, residential, and construction areas has increased. The kappa coefficient and overall accuracy percentage values of the likelihood classification algorithm (0.77, 0.91, 0.89 and 0.9, and 84.4, 93.9, 91.9 and 92.5 percent, in 1989, 1999, 2009, and 2019, respectively) show that the classification model is appropriate to determine the classes. Based on the prediction map in 2029 using Markov’s Cellular Automata algorithm, the process of destroying and altering range and forest will continue over the next 10 years and agricultural and construction areas will be increasing in future.