اثر گونۀ درخت بر ذخیرۀ کربن آلی و نیتروژن کل خاک در یک جنگل آمیختۀ زاگرس مرکزی

هدف این تحقیق، تعیین تفاوت احتمالی مقدار کربن آلی و نیتروژن کل خاک تحت تاج گونه‌های درختی در اندازه‌های مختلف، در یک جنگل نیمه‌خشک و در سطح تک‌درخت بود. برای این منظور، در یک تودۀ جنگل آمیخته (چهارطاق کیار) در زاگرس مرکزی که بیش از 30 سال در قرق کامل بوده است، 60 درخت از چهار گونۀ ارس (juniperus excelsa)، زبان‌گنجشک (fraxinus rotundifolia)، برودار (quercus brantii) و زالزالک (crataegus azarolus) به روش تصادفی سیستماتیک انتخاب و مقادیر کربن آلی و نیتروژن کل خاک زیر تاج‌پوشش آنها در دو بخش سطحی (صفر تا 15 سانتی‌متر) و عمقی (15 تا 50 سانتی‌متر) اندازه‌گیری و مقایسه شد. نتایج نشان دادند که 1. هر دو مقدار کربن آلی و نیتروژن کل خاک به‌دست‌آمده از نمونه‌های داخل تاجی بیشتر از مقادیر متناظرشان در نمونه‌های خارج تاجی بودند؛ 2. تنها مقدار کربن آلی خاک از نوع گونه تاثیر پذیرفت که این مقدار به‌ترتیب در خاک‌های سطحی و عمقی، برای زالزالک با 1/37 و 0/52 درصد حداقل و برای ارس با 1/64 و 0/73 درصد حداکثر بود؛ 3. مقدار نیتروژن خاک با متوسط 0/21 و 0/08 درصد به‌ترتیب در خاک‌های سطحی و عمقی در زیر تاج تمام درختان یکسان بود؛ 4 اندازۀ درختان تنها بر مقدار کربن ‌آلی و نیتروژن کل خاک سطحی اثرگذار بود. این تحقیق نشان داد که تفاوت اندکی در مقدار دو مادۀ اصلی خاک در زیر تاج گونه‌های مختلف درختی در یک جنگل شاخص زاگرس وجود دارد و از این نظر، تودۀ جنگل به‌صورت یک موجود زندۀ بزرگ عمل می‌کند و دارای خاک کم‌و‌بیش همگنی از نظر مقدار کربن آلی و نیتروژن است.