تعیین فاصلۀ کاشت، الگوی کاشت و سن برداشت اقتصادی کلن‌های پرمحصول تبریزی (populus nigra l.) در استان آذربایجان‌غربی

این پژوهش با هدف تعیین فاصلۀ کاشت، الگوی کاشت و سن برداشت اقتصادی کلن‌های پرمحصول تبریزی در استان آذربایجان غربی انجام گرفت. به این منظور، از یک سامانۀ پشتیبان تصمیم‌گیری به نام مدل زیستی اقتصادی بهره گرفته شد. این مدل، پویایی متغیرهای زیستی و اقتصادی توده را در زمان شبیه‌سازی می‌کند. شهرستان‌های ارومیه و نقده به‌دلیل فراوانی کاشت کلن‌های پرمحصول، انتخاب و صنوبرکاران و خریداران چوب سرپا در این شهرستان‌ها، جامعۀ آماری در نظر گرفته شد. داده‌های زیستی (قطر، ارتفاع و جرم حجمی‌تر) و اقتصادی (قیمت چوب سرپا و هزینه‌ها) به‌ترتیب به روش میدانی (سرشماری و نمونه‌گیری تصادفی منظم) و پیمایشی (مصاحبۀ نیمه ساختاریافته) جمع‌آوری شد. برای برآورد زیرمدل‌های زیستی (مانند رشد و محصول) و اقتصادی (مانند هزینۀ کاشت) از تحلیل رگرسیون چندمتغیره و تخمین‌زن حداقل مربعات استفاده شد. مدل زیستی اقتصادی از تلفیق زیرمدل‌ها در برنامۀ صفحۀ گستردۀ اکسل ساخته شد. در نهایت، ارزش مورد انتظار زمین (معیار فاستمن) برای گسترۀ وسیعی از فواصل کاشت، الگوی کاشت و سن برداشت شبیه‌سازی شد. یافته‌ها نشان داد که فاصلۀ کاشت، الگوی کاشت و سن برداشت اقتصادی در حاصلخیزی متوسط، مربعی، 2.5×2.5 متر و 12 سال است. با این‌حال، استانداردهای رایج در منطقه، مستطیلی، 1×3 متر و 8 سال است. اجرای استانداردهای اقتصادی کاشت و برداشت می‌تواند حجم تجاری چوب تولیدشده، قطر درخت متوسط و ارزش مورد انتظار زمین در هکتار را به‌ترتیب 56، 46 و 143 درصد افزایش دهد. پژوهش‌های بیشتری برای مدل‌سازی و بهینه‌سازی پاسخ رویشی این توده‌ها به فعالیت‌های مدیریتی (مانند شخم، کوددهی، آبیاری، تنک‌سازی و کنترل علف هرز) لازم است.