تنوع خردزیستگاه و ارزش بوم‌شناسی درختان زیستگاهی در توده‌های راش شرقی

ارزیابی سطح تنوع و ارزش اکولوژیک زیستگاه‌های‌خرد، شاخصی برای ارزیابی تنوع زیستی در بوم‌سازگان‌های جنگلی است. این پژوهش باهدف ارزیابی سطح تنوع و ارزش اکولوژیک زیستگاه‌های‌خرد در جنگل‌های راش در پارسل 435 طرح شیرقلاع در شرق استان گیلان انجام شد. به‌این منظور، سه قطعه‌نمونه یک هکتاری انتخاب شد و در هر قطعه‌نمونه تمامی درختان زنده و خشک سرپا به‌منظور بررسی وجود هر یک از زیستگاه‌های‌خرد بررسی و مشخصه‌های آن‌ها شامل قطر برابرسینه، ارتفاع درخت، تعداد و نوع زیستگاه‌خرد ثبت شد. برای تحلیل وضعیت تنوع زیستگاه‌های‌خرد، شاخص‌های تنوع آلفا، بتا و گاما، شاخص غنای مارگالف، شاخص‌های تنوع شانون-وینر و سیمپسون و شاخص یکنواختی پیلو محاسبه شد. درمجموع تعداد 147 زیستگاه‌خرد بر روی 87 درخت زیستگاهی (معادل 24.2 زیستگاه‌خرد به ازا هر یک‌صد اصله درخت سرپا) شناسایی شد. حفره‌های دارکوب فراوان‌ترین و میکروسویل، کمیاب‌ترین زیستگاه‌خرد بودند. درختان دارای حفره شامل حفره‌های دارکوب، حفره‌های روی تنه، حفره‌های شاخه‌های اصلی و حفره‌های روی گورچه بیش از نیمی از کل زیستگاه‌های‌خرد را به خود اختصاص دادند (53 درصد) که اغلب بر روی درختان زنده (68.6 درصد) از گونه راش شرقی (77.3 درصد) مشاهده می‌شوند. میانگین تنوع آلفا، بتا و گاما به ترتیب 1.99، 5.63 و 11 به دست آمد. مقدار شاخص ارزش اکولوژیک زیستگاه، 13.2 محاسبه شد و فراوان‌ترین آن در کلاسه 10-20 سانتی‌متر مشاهده شد. در یک جمع‌بندی می‌توان بیان کرد که حفظ و نگهداری درختان زیستگاهی قطورتر از یک متر به‌منظور تامین زیستگاه‌خرد و حفظ تنوع زیستی در جنگل‌ها توصیه می‌شود.