ارزیابی تاثیرات شیوه بهره‌برداری نواری جنگل بر میزان فرسایش خاک (مطالعه موردی: جنگل چفرود گیلان)

تحقیق حاضر برای نخستین‌بار، نرخ فرسایش خاک را با استفاده از روش رادیوایزوتوپی در جنگل‌های هیرکانی که با شیوه بهره‌برداری نواری در سه دهه قبل برداشت ‌شده است نشان می‌دهد. براساس سوابق موجود، عرصه منتخب در پارسل 703 حوزه چفرود گیلان انتخاب شد. در عملیات میدانی، به‌منظور بررسی پایداری خاک، با صفحه مسطح خراشنده، از اعماق مختلف در منطقه مرجع به‌صورت طبقات 2  تا 30 سانتی‌متری (حداکثر عمق نفوذ سزیم) نمونه‌برداری شد. سپس در مناطق مرجع، برداشت‌شده و بهره‌برداری‌نشده، نمونه‌هایی با توجه به طول نوار و وضعیت توپوگرافی منطقه با دستگاه مغزه‌گیر هسته برداشت شد. نمونه‌ها مطابق دستورالعمل iaea آماده و مقدار رادیوسزیم آنها در آزمایشگاه سازمان انرژی اتمی شمارش شد. میانگین فعالیت سزیم 137 نقاط نمونه‌برداری مرجع 5894.1 بکرل بر متر مربع محاسبه شد. بنابراین برای دستیابی به اهداف پژوهش، با استفاده از سه مدل توازن جرمی i و  iiو تبدیل تناسبی، مقدار فرسایش در نوار طبیعی برداشت‌نشده این مقدار 0.2، 0.7 و 0.6 تن در هکتار در سال است، درحالی‌ که در نوار برداشت‌شده این مقدار به‌ترتیب 8.87، 5.80 و 4.77 تن در هکتار در سال افزایش یافته است. این فرایند پس از گذشت 29 سال از بهره‌برداری، به‌طور متوسط، موجب هدررفت خاک به مقدار 1.2 میلی‌متر در نوار برداشت‌شده و 0.9 میلی‌متر در قسمت طبیعی در سال شده است. نتایج نشان داد که از این روش می‌توان در بررسی مباحث هیدرولوژی جنگل استفاده کرد. همچنین می‌توان به تاثیر حفاظتی جنگل در کاهش فرسایش و حفظ خاک اشاره کرد.