مدل‌سازی نسبت تاجی درختان بلوط ایرانی در جنگل‌های دالاب ایلام

نسبت تاجی درختان، نسبت طول تاج درخت به ارتفاع درخت است. نسبت تاجی شاخص مفید برای نشان دادن تنومندی درخت، کیفیت چوب، ثبات و استحکام در مقابل باد، تراکم توده و در مدیریت بسیاری از منابع غیرچوبی شامل زیستگاه حیات‌وحش و تفریح و تفرج است. هدف این پژوهش مدل‌سازی نسبت تاجی درختان بلوط ایرانی و همچنین ارزیابی مدل‌های به‌دست‌آمده در جنگل‌های طبیعی استان ایلام با استفاده از روش رگرسیون غیرخطی بود. بدین منظور منطقه‌ای به وسعت 509 هکتار از جنگل‌های طبیعی استان ایلام انتخاب شد. سپس براساس روش نمونه‌برداری منظم تصادفی، 100 قطعه ‌نمونۀ دایره‌ای 10 آری در شبکه‌ای به ابعاد 250×200 متر اندازه‌گیری شد. در داخل هر قطعه نمونه متغیرهای مستقل قطر یقه، قطر برابرسینه، ارتفاع تنه، ارتفاع کل، سطح تاج، طول تاج، قطر تاج، سطح مقطع، ضریب قدکشیدگی درخت و متغیر وابسته نسبت تاجی درختان اندازه‌گیری شد. در مجموع 1113 اصله از درختان بلوط ایرانی اندازه‌گیری شدند. از رگرسیون‌های غیرخطی نمایی، لجستیک و چاپمن ریچارد به‌منظور مدل‌سازی نسبت تاجی درختان بلوط ایرانی استفاده شد. برای ارزیابی مدل‌های به‌دست‌آمده از ضریب تبیین (r^2)، آزمون t جفتی و از چهار آمارۀ ارزیابی صحت میانگین خطا، جذر میانگین مربعات خطا، میانگین خطای نسبی و جذر میانگین مربعات خطای نسبی استفاده شد. نتایج آماره‌های ارزیابی صحت نشان داد که هر سه مدل بررسی‌شده از صحت کافی در برآورد متغیر نسبت تاجی درختان بلوط ایرانی برخوردارند. اما نتایج ضریب تبیین نشان داد که مدل نمایی نسبت به دیگر مدل‌ها از ضریب تبیین بیشتری برخوردار است (0.60=r^2). همچنین نتایج آزمون t جفتی نشان داد که تنها میانگین برآوردی به‌دست‌آمده از مدل نمایی اختلاف معنی‌داری با میانگین واقعی ندارد. بنابراین مدل نمایی به‌عنوان بهترین مدل برای برآورد مشخصۀ نسبت تاجی درختان بلوط ایرانی در جنگل‌های دالاب ایلام انتخاب شد.