تجزیه و پویایی عناصر غذایی لاشبرگ بلوط ایرانی (quercus brantii lindl.) در جنگل‌های زاگرس شمالی (پژوهش موردی: جنگل‌های منطقۀ چهارزبر کرمانشاه)

بازگشت عناصر غذایی از طریق لاشبرگ، از مهم‌ترین مسیرهای چرخۀ عناصر غذایی و حفظ حاصلخیزی خاک در اکوسیستم‌های جنگلی است. پویایی عناصر غذایی و تجزیۀ لاشبرگ در جنگل، بر قابلیت در دسترس بودن عناصر غذایی خاک تاثیر زیادی دارد. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی پویایی عناصر غذایی و تجزیۀ لاشبرگ بلوط ایرانی (quercus brantii lindl.) با استفاده از روش کیسه‌لاشبرگ به مدت 360 روز در جنگل‌های منطقه چهارزبر کرمانشاه انجام گرفت. در این بررسی، کیسه‌لاشبرگ‌ها (با ابعاد 20×30 سانتی‌متر و روزنۀ 2 میلی‌متر) با پنج تکرار و در فواصل زمانی 60، 120، 180، 240 و 360 روز جمع‌آوری شد و اندازه‌گیری نرخ تجزیه و ترکیبات شیمیایی لاشبرگ‌ها مانند نیتروژن، کربن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و لیگنین انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که در سال اول تجزیه، 45.99 درصد مادۀ آلی لاشبرگ از دست رفت و نرخ ثابت تجزیه، 0.402 درصد در روز به‌دست آمد و مشخص شد که حد نهایی تجزیۀ آن 68.34 درصد است. پویایی عناصر غذایی بررسی‌شده از الگوهای عمومی پیروی کرد و مقادیر آنها در لاشبرگ تحت بررسی به‌صورت (0.27 ± 2.55 میلی‌گرم در گرم) k< (0.15 ± 2.73 میلی‌گرم در گرم) mg< (0.36 ± 11.76 میلی‌گرم در گرم) p< (0.93 ± 25.16 میلی‌گرم در گرم) n< (0.37 ± 48.58 میلی‌گرم در گرم) ca ثبت شد. براساس نتایج مشخص شد که آزادسازی نیتروژن تا 180 روز روند منفی داشت و پس از آن تا پایان دوره مثبت بود. براساس نتایج رگرسیون گام‌به‌گام، متغیرهای نسبت c/p و نیتروژن در مدل وارد شدند و توانستند 85.8 درصد نرخ تجزیۀ لاشبرگ را پیش‌بینی کنند. در کل نتایج تحقیق نشان داد که بلوط ایرانی خاصیت اصلاح‌کنندگی متوسط نیتروژن خاک را دارد و برای تولید هوموس چندان قابلیتی ندارد.