اثر تغییر اقلیم بر پراکنش جغرافیایی بالقوۀ گونۀ راش شرقی (lipsky fagus orientalis) در جنگل‌های هیرکانی ایران

نتایج بررسی‌های اقلیمی نشان می‌دهد که طی 50 سال گذشته، اقلیم هیرکانی گرم‌تر شده است. در این پژوهش پراکنش فعلی و آیندۀ گونۀ راش تحت تاثیر اقلیم با استفاده از یک دیدگاه تلفیقی شامل پنج روش مختلف مدل‌سازی پراکنش گونه‌ای بررسی شد. برای پیش‌بینی اثر تغییر اقلیم در سال 2070 میلادی از پنج مدل گردش عمومی جو تحت چهار سناریوی خط سیر غلظت (rcps) استفاده شد. همچنین با تحلیل تغییرات اندازۀ محدودۀ گونۀ راش، رویشگاه‌های افزایش‌یافته، کاهش‌یافته و حفظ ‌شده تحت تاثیر اقلیم برای هر یک از سناریوهای تغییر اقلیم برای سال 2070 میلادی مشخص شدند. نتایج نشان داد که در سال 2070 میلادی تحت تاثیر تغییر اقلیم، مساحت رویشگاه‌های مطلوب با قطعیت زیاد در خوش‌بینانه‌ترین سناریو (rcp 2.6) معادل 72/79 درصد و در بدبینانه‌ترین سناریو (rcp 8.5) معادل 89/85 درصد کاهش خواهد داشت. نتایج تحلیل تغییرات اندازۀ دامنۀ گونۀ راش نشان داد که در شرایط تغییر اقلیم در خوش‌بینانه‌ترین حالت (rcp 2.6) تنها 24/80 درصد رویشگاه‌های مطلوب فعلی پایدار خواهند ماند که این میزان در بدبینانه‌ترین حالت (rcp 8.5) با کاهش شدیدتر به 7/13 درصد خواهد رسید. همچنین در سال 2070 میلادی کمترین مقدار رویشگاه‌های مطلوب ازدست‌رفته تحت rcp 2.6 و برابر با 72/79 درصد خواهد بود و بیشترین میزان رویشگاه‌های مطلوب ازدست‌رفته تحت rcp 8.5 و برابر با 89/85 درصد خواهد بود. پیشنهاد می‌شود تصمیم‌گیری‌های مدیریتی و حفاظتی دربارۀ این گونه با مدنظر قرار دادن اثر تغییر اقلیم و سازگار با این تغییرات در جنگل‌های هیرکانی گرفته شود.