بهینه سازی کالوس زایی و باززایی دو توده بومی گیاه دارویی شنبلیله (trigonella foenum– graecum) در شرایط درون شیشه ای

شنبلیله با نام علمی trigonella foenum– graecum گیاهی یکساله از تیره بقولات است. ریشه، برگ و بذر آن دارای ترکیبات دارویی مهمی می باشد. تحقیق حاضر به منظور تعیین مناسبترین غلظت تنظیم کننده های رشد گیاهی برای تولید گیاهچه های درون شیشه ای با استفاده از ریزنمونه های کوتیلدون و هیپوکوتیل دو ژنوتیپ ایرانی (اردستانی و نیشابوری) شنبلیله انجام گرفت. ریزنمونه ها در محیط کشت ms حاوی تنظیم کننده های رشد گیاهی ibaو tdz جهت القای کالوس و باززایی مستقیم کشت گردیدند. در این آزمایش از دو ترکیب tdz + ibaاستفاده شد. در ترکیب اول، iba دارای 4 سطح (0، 1/0، 3/0، 5/0 میلی‌گرم در لیتر) و tdz دارای 5 سطح (0، 2/0، 4/0، 6/0، 8/0 میلی‌گرم در لیتر) و در ترکیب دوم، iba دارای 4 سطح (0، 05/0، 1/0، 15/0 میلی‌گرم در لیتر) و tdz دارای 7 سطح (0، 2/0، 25/0، 3/0، 35/0، 4/0، 45/0 میلی‌گرم در لیتر) بودند. آزمایش ها بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که ریزنمونه های کوتیلدون و هیپوکوتیل ژنوتیپ های اردستانی و نیشابوری کالوس زایی کردند، در حالیکه باززایی مستقیم تنها در ریزنمونه های هیپوکوتیل ژنوتیپ ها مشاهده شد. بیشترین درصد کالوس زایی ریزنمونه های کوتیلدون (75 درصد) در ژنوتیپ نیشابوری و در محیط کشت ms حاوی ibamg 1^-1 5/0 + tdzmg 1^-1 4/0 بدست آمد. همچنین بیشترین درصد کالوس زایی ریزنمونه های هیپوکوتیل (75 درصد) در ژنوتیپ اردستانی مشاهده شد که در محیط کشت ms حاوی ibamg 1^-1 5/0 + tdzmg l1 8/0 بدست آمد. بیشترین درصد باززایی مستقیم (5/37 درصد) در ریزنمونه های هیپوکوتیل ژنوتیپ نیشابوری در محیط کشت ms حاوی ibamg 1^-1 05/0 +tdzmg 1^-1 35/0 حاصل شد.