تنش شوری بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاهچه های برخی توده های بومی کدو و پایه های هیبرید وارداتی مناسب پیوند

تنش شوری یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده رشد گیاه، بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. این تحقیق در دو آزمایش جداگانه کشت درون پتری دیش و کشت در بستر خاک درون کیسه نشا برای ارزیابی تحمل به شوری تعدادی از پایه های کدو در سال 92 و 93 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان انجام شد. جمعیت های بومی از کدوی حلوایی (اصفهان و کوشک)، کدوی مسمایی (الور، تیران، کوشک و اصغرآباد)، کدوی تنبل (کرمانشاه، شهرضا، محمدیه و الور)، کدوی قلیانی، لیف، کدوی ماری و هیبریدهای بین گونه ای (ferro، 113، 910، 909، 913، 426 و152) جمعاً 20 تیمار در آزمایش اول استفاده شد. در آزمایش دوم جمعیت لیف و کدوی ماری و هیبریدهای 426 و 152 حذف گردید و توده بومی کدوی پوست کاغذی اضافه گردید. در واقع آزمایش دوم با 17 تیمار انجام شد. تنش شوری با کاربرد کلرید سدیم در سطوح (صفر، دو، چهار، شش، هشت و10 دسی زیمنس بر متر) برای آزمایش اول و سطوح (صفر، دو و چهار دسی زیمنس بر متر) برای آزمایش دوم انجام شد. با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. صفات سرعت و درصد جوانه زنی، قطر ساقه، طول ساقه و ریشه، وزن تر و خشک ساقه و ریشه، شاخص بنیه، حجم نسبی آب برگ و عدد اسپد (شاخص سبزینگی) اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد (که به استثنای نسبت ریشه به ساقه در آزمایش اول) کلیه صفات رشد اندازه گیری شده در کدوها در هر دو آزمایش در پاسخ به افزایش شوری کاهش معنی داری (0/05>p) نشان دادند. در تیمار رقم برای صفات اندازه گیری شده (به استثنای سرعت جوانه زنی و شاخص بنیه در آزمایش دوم) اختلاف معنی داری بین کدوها مشاهده شد. هیبرید فرو بیشترین درصد جوانه زنی را در بین پایه ها داشت. بیشترین قطر ساقه مربوط به توده های کدو تنبل بود. بیشترین طول ریشه در کدوی تنبل توده های شهرضا، کرمانشاه و الور و هیبریدهای بین گونه ای فرو، 909 و 910 بدست آمد. تیمار شوری 4 دسی زیمنس بر متر از منبع nacl، آستانه خسارت برای کدوهای حساس به تنش شوری بود. تنش شوری 8 و 10 دسی زیمنس بر متر به شدت سبب محدودیت رشد رویشی پایه های کدو گردید. در مجموع، از بین ارقام و پایه های مورد مطالعه، جمعیت های کدو حلوایی کوشک، کدو مسمایی کوشک و اصغرآباد، کدو قلیانی، کدو پوست کاغذی و هیبرید وارداتی 113 حساس به شوری و کدوی تنبل کرمانشاه و شهرضا، کدو حلوایی اصفهان و هیبریدهای بین گونه‌ای فرو، 909 و 910 بر اساس صفات ارزیابی شده بعنوان پایه های برتر در تحمل به شوری معرفی شدند.